Bijbelse Preken

Gemeente,

‘Ik stel mij de HERE bestendig voor ogen, omdat Hij aan mijn rechterhand staat, wankel ik niet…’

In de vorige verzen konden we lezen : ‘De meetsnoeren vielen mij in liefelijke dreven, ja, mijn erfdeel bekoort mij…’ Blijkbaar kunnen we wel zeggen dat de psalmist een tevreden, ja een ‘gelukkig’ man is.

Dat is op zich al een uitzonderlijk iets : iemand vinden die tevreden is… Het is mijn ervaring dat mensen heel graag tegen elkaar opbieden wat klagen betreft. Ja, het volume van klagen toont precies hoe belangrijk je wel bent in de maatschappij…en hoe meer mensen omringt zijn door allerlei voordelen, hoe belangrijker het klagen wordt. Mensen die tevreden zijn met datgene wat ze hebben, hun ‘erfdeel’, zijn zo zeldzaam als sneeuwvlokjes in onze streken.

Als we hier dan lezen : ‘ja, mijn erfdeel bekoort mij’ (wat dus wil zeggen dat de schrijver tevreden is met datgene wat hem ten deel is gevallen in het leven)… dan verdient dat toch bijzonder onze aandacht.

We kunnen misschien het geheim leren van deze persoon. Hoe komt het dat hij zo tevreden in het leven staat, ondanks alle tegenslagen die mensen toch meemaken?

Wel, het geheim vinden we in die tekst van Psalm 16 : ‘Ik stel mij de HERE bestendig voor ogen’, dat wil zeggen : leren leven in Zijn voortdurende aanwezigheid. En ten tweede : ‘omdat Hij aan mijn rechterhand staat, wankel ik niet’ wil dan zeggen : vertrouwen op Zijn voortdurende aanwezigheid.

Om met het eerste puntje te beginnen : het geheim van een tevreden leven is dus je de HERE bestendig, voortdurend voor ogen te stellen. En om te begrijpen wat dat nou wil zeggen voor ons kunnen we altijd het leven van Jezus als grote voorbeeld nemen.

De HERE bestendig voor ogen stellen wil ten eerste zeggen : Hem voortdurend zien, ervaren in alles. Zijn ongeziene aanwezigheid als het grootste feit ervaren in ons leven. Dat is iets wat we bij Jezus heel goed kunnen zien : de voortdurende aanwezigheid van God in alles. In alles wat we mogen ervaren, in alle gebeurtenissen ook… Jezus keek niet zo maar naar een graanveld, maar hij zag de liefde van Zijn Vader in de oogst. Mensen kijken en zien de vogels in de hemel wat rondvliegen… maar Jezus zag hoe Zijn Vader hen voedde. Mensen zien de schoonheid wel van de lelien des velds… maar Jezus zag dat Zijn Vader zelfs het gras zo met schoonheid had bekleed…

Voor Jezus was de hemelse Vader aanwezig in elk klein, verwaarloosbaar detail. En dat is wat we als christen ook moeten leren : Zijn aanwezigheid voelen op elk ogenblik. De mens is zo afgestompt voor die aanwezigheid… De schoonheid van de natuur, de warmte van zonlicht, het wuivende graan, geurende bloemenpracht, insecten die rondzwieren als levende edelstenen… en wat zegt de mens : ‘Toeval!’… Alles in de tempel van de natuur spreekt tot Gods eer… maar de mens is ziende blind.

Broeders en zusters, weiger naar iets te kijken zonder er God in te zien, zonder God te ervaren.

Ontwaak ‘s morgens en ervaar de aanwezigheid van God in je slaapkamer. Mensen zeggen : ‘het is de aarde die rond haar as draait’ (heel wetenschappelijk verantwoord)… Nee, broeders en zusters, Hij is het die de duisternis verdrijft en je doet ontwaken uit je slaap…

Je trekt je kleren aan… Mensen zeggen : ‘gekocht in de winkel’… Nee, broeders en zusters, Hij zorgde voor de grondstoffen in de natuur waaruit we kledij kunnen vervaardigen…

Ga naar een rijkgevulde ontbijttafel en zie dat niet als een vanzelfsprekendheid… maar als zegen van de Here. Een zegen die we zouden moeten leren delen hier in het rijke westen met alle mensen van de wereld… Ga naar je werk, je dagtaak, en ervaar God in elke handeling. Kom terug thuis en zie Gods aanwezigheid in elk familielid. En ten laatste ‘s avonds in slaap vallen in de omarming van God zelf…

Dat is ‘gelukkig’ leven, tevreden leven… En dat is heel iets anders dan wat deze maatschappij begrijpt onder ‘gelukkig’. Gelukkig zijn betekent voor deze maatschappij en de mensen die hun hart eraan verloren hebben : altijd gezond blijven, genoeg geld bezitten om alles te krijgen wat je hartje maar begeert… Gelukkig zijn betekent ook voor die mensen : een partner hebben, een mooie carriere, kindjes (liefst een jongen en een meisje), een hond en een kat, 2 auto’s, mooie vakantiefoto’s van de andere kant van de wereld… Gelukkig zijn betekent in deze wereld dus helaas verlangen naar dingen die je meestal niet hebt. Wie is er nou altijd gezond?… Heb je ooit genoeg geld?… Heb je wel een partner of is hij/zij al heengegaan?… Zijn er kinderen in je leven?…

Door het verlangen naar zo’n ‘geluk’ (dingen die ze juist vaak niet hebben) zijn mensen juist vaak ongelukkig. Geluk is zo namelijk een vorm van egoisme. Het menselijk idee van geluk maakt dan juist ongelukkig : dat is wat de wereld ons brengt.

Bijbels ‘geluk’ is dus heel iets anders! Het is leren leven in Gods aanwezigheid. Het is leven tot Zijn eer. In elke gedachte, in elk woord, in elke handeling… leven voor Hem, tot Hem (zonder uitzondering). Dat is het leven die Jezus ons toonde. Als we dat zouden kunnen (en het is wat we moeten betrachten), dan zouden we merken dat innerlijke vrede en geluk niet afhangt van uiterlijke omstandigheden.

De HERE bestendig voor ogen stellen wil ook zeggen : niet alleen God overal in zien en ervaren, maar ook leven in gehoorzaamheid, want Hij is overal. Hoeveel werknemers zijn er niet wiens tempo helemaal stilvalt als ze menen dat de werkgever hun niet ziet?… Hoe zou je leven als je God kon zien die overal naast je zit, of naast je loopt op de levensweg?… Stel je eens voor dat je de boodschap krijgt dat God heel speciaal morgen op bezoek komt bij je thuis of op je werk… Hoe zou je je dan gedragen?… Maar zo is het toch altijd broeders en zusters : Hij is toch altijd ongezien aanwezig? Het is omdat we Hem niet zien dat we menen dat Hij ons dus ook niet ziet. Niets is minder waar natuurlijk.

We moeten zo leren leven! In de wetenschap dat Hij voortdurend bij ons is. In alles wat we doen. In alles wat we ondernemen. En dat is niet om ons te pesten of te controleren : maar om te helpen, te troosten, te ondersteunen… Denk daaraan wanneer je geniepig iets wil ondernemen in de duisternis wat eigenlijk niet hoort. Waarvan je weet dat je Hem daarmee verdrietig maakt… Hij is bij je, Hij ziet het…

Alles wat je doet, gebeurd in de aanwezigheid van je hemelse Vader! Ja, je Vriend kijkt toe hoe je Hem iedere dag weer verraad… hoe je Zijn wonden ten schande maakt in je leven!… Hoe veel meer zou er niet kunnen gebeuren in ons leven als we zouden leren God voortdurend voor ogen te stellen in het dagdaagelijkse, en niet alleen op zondagmorgen.

De HERE bestendig voor ogen stellen wil ook zeggen : Hem ook steeds ervaren in ons leven als de bron van troost en steun bij elk lijden. Horen we Jezus ooit klagen? Is er bij Hem ooit een gebrek aan geduld in verdrukking?… ‘Mijn God, mijn God, waarom heb je mij verlaten?’, horen we enkel aan het kruis wanneer God Hem ook daadwerkelijk verlaat : en Hij is de enigste mens bij wie dat ooit gebeurd is!… God verlaat ons, broeders en zusters, nooit! Wij moeten nooit dragen wat Jezus droeg aan het kruis… God verliet Hem zodat Hij ons nooit zou moeten verlaten. En daarom is Hij altijd bij je… ook op het ogenblik van de grootste miserie… en ik denk dat we allemaal wel een verhaal kunnen vertellen uit ons leven… van lijden, van ziekte, van sterven… Maar omdat Hij bij je is, kun je zeggen in je persoonlijke Gethsemane : ‘Niet mijn wil, maar Uw wil Vader, geschiedde’. En dan drink je die beker die je is aangereikt… tot op de bodem… Zou je wensen meer luxe te hebben in het leven? Of ben je ziekelijk? Of is je geest moe en belast, der dagen zat?… De Here is mijn erfdeel, Hij ondersteunt mij… Hij draagt mij door het dal van diepe duisternis… ‘De meetsnoeren vielen mij in liefelijke dreven, ja, mijn erfdeel bekoort mij…’ : dat is een ingesteldheid : de christelijke ingesteldheid.

Laat vrienden sterven, de één na de ander… laat de aardse luxe maar wegdeemsteren als herfstbladeren in de wind… zolang je maar de Here bestendig voor ogen stelt heb je een innerlijke vrede die niemand kan wegnemen : ‘Vrees niet, Ik ben met u alle dagen van je leven!’ En daarom : ‘Ik vrees geen kwaad, want Gij zijt bij mij’…

De HERE bestendig voor ogen stellen wil ook zeggen : voortdurend in gesprek zijn met Hem. Het leven als één langgerekt gebed eigenlijk. Als je weet dat God voortdurend bij je is, dan praat je toch met Hem? Gebed is niet enkel een zaak van wat te prevelen vlak voor het slapengaan… maar God overal bij betrekken. Ook dat is je God bestendig voor ogen stellen. De Vader is zo dicht bij ons, en toch zijn we zo traag om tot Hem te spreken… Leer ons Vader, steeds met U te praten zodat, terwijl we hier op aarde wandelen, ons gesprek, en dus onze gedachten, in de hemel zijn. Dit is het fundament van een gelukkig leven…

Als we naar de psalm in het oorspronkelijke Hebreeuws kijken, zien we dat ‘de HERE bestendig voor ogen stellen’ ook de gedachte bevat ‘op alle tijden in dezelfde mate’ (dat is moeilijk op te nemen in de vertaling natuurlijk). Maar het toont ons nog een extra dimensie aan de tekst : de Here is niet op het ene moment minder aanwezig dan op het andere… of op zondagmorgen meer aanwezig dan tijdens de week… of we nu in de kerk naar de preek luisteren, of we zitten aan ons bureautje op het werk, of we doen de vaat, of we knutselen in onze vrije tijd… of we zijn blakend van gezondheid, of we zijn dodelijk ziek… God is bij u! Eeuwig en altijd dezelfde.

En zo komen we bij het tweede gedeelte van het vers : ‘Ik stel mij de HERE bestendig voor ogen, omdat Hij aan mijn rechterhand staat, wankel ik niet…’ Als we voortdurend weten dat we leven in Gods aanwezigheid, dan gaan we ook vertrouwen op die aanwezigheid. Niets kan ons dan nog deren, want Hij is bij ons! Maar, zult u zeggen, ik heb wel pijn iedere dag… ik heb mijn partner verloren… ik ben dodelijk ziek… Inderdaad, broeders en zusters, er is niemand die daar aan ontsnapt. En ik had het graag anders gewild, voor mijn eigen lijden en voor het uwe… Maar God staat naast u, iedere dag van uw leven en daarom is het lijden… ‘minder’ : het is tijdelijk…, het is zijn dodelijke scherpte kwijt… de vijand is overwonnen. Er is Troost (met een hoofdletter), er is Ondersteuning in de vallei van diepe duisternis… Echte existentiele angst is onmogelijk voor een christen : want uiteindelijk weet hij zich, ondanks alle lijden… geborgen in de Vaderhand. Zelfs al lijkt er, menselijk gesproken, geen uitweg meer te zijn… Hij staat naast u! Zelfs al valt elke menselijke zekerheid weg in je leven… wandel met God. Hij is als een muur van vuur rondom je : geborgenheid ondanks alles… liefde.

Broeders en zusters, niets in deze wereld kan u ‘gelukkig’ maken… Zie naar Salomo : alles had hij uitgeprobeerd in het leven : van de grootste wijsheid, filosofie en wetenschap, tot en met hedonisme en dronkenschap… en wat was het resultaat? Ijdelheid der ijdelheden : alles in deze wereld is vluchtig…

Elke aardse vreugde is als de vrucht van Sodom : mooi om naar te kijken van op afstand… maar het wordt tot as in je hand… Niets op aarde, beneden de hemel, kan je ‘gelukkig’ maken (in de juiste betekenis van het woord, ik heb het niet over wat mensen als ‘geluk’ omschrijven), dan God alleen!

Zonder God in je leven, kan je alleen maar een hel maken…

Maar als we kunnen zeggen : ‘Ik stel mij de HERE bestendig voor ogen, omdat Hij aan mijn rechterhand staat, wankel ik niet…’, dan wordt het in je leven reeds een hemel op aarde!

Amen.