Bijbelse Preken

Gemeente,

‘Het geknakte riet zal Hij niet breken en de walmende vlaspit zal Hij niet doven, totdat Hij het oordeel uitvoert tot overwinning.’
Onze geschiedschrijving, broeders en zusters, is altijd een geschiedenis van machtige mannen en vrouwen. Geschiedschrijving houdt zich bezig met uitzonderlijke individuen die uitblonken in één of ander veld. Het zijn altijd of de winnaars, of de genieën die de aandacht trekken. Zo is het vreemd genoeg ook in de geschiedenis van ons christelijk geloof. Voorbeelden die ons te binnen springen zijn dan de geestelijk ‘machtigen’, de geestelijke ‘overwinnaars’ (of althans zo zien we ze dan) : we denken spontaan aan een M.L.King, of aan een pater Damiaan, of een Johannes Calvijn… (ik noem er maar wat). En dan denken we meteen : eigenlijk hoor ik daar toch niet bij.
Deze voorbeelden lijken zo ver verwijderd van ons… Ze zijn zo… bijzonder.

Broeders en zusters, onze God is een andere God dan die van de geschiedschrijving. Hij is niet ‘machtig’ in aardse zin, Hij is geen ‘overwinnaar’ zoals onze maatschappij die ziet! Onze God is de ‘stille, zachte stem’ (1 Kon. 19:12) die tot Elia kwam. Onze God spreekt met die stille, zachte stem door Jezus : (Matt 11:28-30) ‘Kom naar Mij toe, allen die vermoeid en belast bent, en Ik zal U rust geven. Neem Mijn juk op u, en leer van Mij dat ik zachtmoedig ben en nederig van hart, en u zult rust vinden voor uw ziel, want Mijn juk is zacht en Mijn last is licht…’… Stil, zacht, rust, zachtmoedig, nederig… Dat zijn de woorden die we terugvinden in de geschiedschrijving van deze God. En daarom is onze tekst van vanmorgen zo bijzonder voor U en voor mij : ‘Het geknakte riet zal Hij niet breken en de walmende vlaspit zal Hij niet doven, totdat Hij het oordeel uitvoert tot overwinning.’ Hier mogen we drie zaken leren : sterfelijke zwakheid, goddellijk medelijden, en zekere overwinning.

Laten we ten eerste stilstaan bij sterfelijke zwakheid : het geknakte riet en de walmende vlaspit! Dat bent U, dat ben ik! Want wij zijn helemaal geen ‘overwinnaars’ (volgens aardse normen), wij zijn geen ‘machtigen’ in geloof (ik althans niet). Wij zijn geen M.L.King of een pater Damiaan… (ik ben er trouwens zeker van dat zij zichzelf ook zagen als het geknakte riet en de walmende vlaspit). Want hoe vaak worden we niet overvallen door twijfel?… Hoe vaak belemmert de druk van het ‘gewone’ dagelijkse leven ons geloof?… Lijden en problemen van allerlei slag overvallen ons… Waardoor ons geloofsleven eronder lijdt : we hebben vaak geen tijd meer voor gebed, bijbellezen, nadenken, meditatie… We worden als gelovige maar al te vaak het geknakte riet, de walmende vlaspit.

Merk op dat er een onderscheid is tussen die twee, het zijn twee categorieën. Het geknakte riet is de gelovige die zoveel heeft meegemaakt van lijden en problemen dat hij of zij bijna volledig gebroken is. Je kan maar aan de hemel geraken door de poorten van de hel te passeren. De walmende vlaspit is de gelovige die door de druk van maatschappij en werk en ‘vrienden’, nauwelijks nog met z’n geloof bezig is. Het vuur is er nog wel een heel klein beetje, maar bijna onmerkbaar achter de walmende rook van het ‘normale’ leven. Ik durf te zeggen dat de meeste van ons, ‘gelovigen’, eigenlijk in deze twee categorieën vallen, of zelfs in alletwee… (althans zo zie ik toch mezelf) : we zijn of het geknakte riet (de gelovige overmand door lijden en problemen), of de walmende vlaspit (de gelovige die langzaam van het geloof is weggegleden).

Merk op dat dit beeld van het geknakte riet en de walmende vlaspit, een beeld is van zwakte! Wat is er nog meer teer dan een geknakt riet? Een riet is zoal niet sterk, maar knak het, en er blijft niets van over. Kan het nog iets dragen? Kan het nog iets ondersteunen? Een geknakt riet plooit direct onder de minste druk… En een walmende vlaspit (denk aan een kaars die op het punt staat te sterven) : zo veel vuile rook (het ‘normale’ leven), en een bijna onmerkbaar gloeipuntje… de minste aanraking kan die uitdoven! Onze tekst beschrijft met deze prachtige beelden uiterste zwakheid! Dit is de meerderheid van mensen, de meerderheid van gelovigen, ook in deze kerk, ook als ik in de spiegel kijk. Als verleiding komt… we vallen er voor. Als beproeving komt… we bezwijken. Als lijden komt… we blijven niet staan… Zo zwak is de mens : als we konden, we zouden willen zingen. Als we maar konden, we zouden bidden… Als we maar konden, we zouden geloven… Deze zwakke mens, broeders en zusters, (de minste!), is een heilig iets. Als ook jij kan zeggen : ‘Ik heb eigenlijk geen kracht’, dan is deze tekst van vanmorgen ook iets voor jou.

Het geknakte riet en de walmende vlaspit is echter niet alleen een beeld van uiterste zwakte… Het is ook een beeld van twee dingen die werkelijk waardeloos zijn. Waar zou je een geknakt rietje ooit voor kunnen gebruiken? En een walmende vlaspit… dat is nergens goed voor : het geeft geen licht af en produceert alleen maar rook. Ja, het bereikt alleen maar het tegenovergestelde van waar het eigenlijk voor bedoeld was : de rook belemmert het zicht! Zo zijn er vele ‘gelovigen’ : ze zijn eigenlijk van geen nut voor het Lichaam van Christus. Let wel, broeders en zusters, onze tekst zegt ons : ‘Het geknakte riet zal Hij niet breken en de walmende vlaspit zal Hij niet doven, totdat Hij het oordeel uitvoert tot overwinning.’ Overwinning voor het uiterst zwakke en het waardeloze!

Ja meer nog, het geknakte riet en de walmende vlaspit, is niet alleen een beeld van uiterste zwakte en waardeloosheid, het zijn ook nog eens aanstootgevende dingen. We zeiden daarnet dat de walmende vlaspit rook ontwikkelt, het tegenovergestelde van wat het eigenlijk geacht wordt te doen, licht te laten schijnen. Wij kunnen ons in deze tijd met LED-lampen moeilijk indenken hoe frustrerend een walmende olielamp moet geweest zijn. Je wil licht, maar het onding laat de hele kamer vollopen met rook in duisternis. Het tegenovergestelde van wat de bedoeling ervan is. Zo is het ook met vele ‘gelovigen’ (ook en vooral als ik in de spiegel kijk)!

Het geknakte riet en de walmende vlaspit : uiterst zwak, waardeloos en aanstootgevend… En toch! En toch is er de belofte in de Schriften dat deze dingen door God gebruikt worden. Het zwakke zal door Zijn werk sterk worden, het waardeloze zal door Zijn invloed waardevol worden, het aanstootgevende zal door Zijn verzoening tot overwinning gebracht worden. Dat is de belofte ook van ons vers vanmorgen. Geknakt riet en walmende vlaspit : waardeloos materiaal, dat door God gebruikt wordt tot Zijn eer en glorie. Deze twee dingen worden, ondanks alles, door Hem gebruikt tot nut van het Koninkrijk!

Tot zover ons eerste puntje : sterfelijke zwakheid. Nu even iets over ons tweede puntje : goddellijk medelijden : ”Het geknakte riet zal Hij niet breken en de walmende vlaspit zal Hij niet doven…’ Zelfs al wordt het lijden en de problemen zo groot, hij zal het geknakte riet nooit breken. In Zijn handen is er alleen maar redding. Hoe geknakter we in het leven staan hoe groter Zijn schuilplaats wordt voor ons. Zelfs al produceer je alleen maar rook als gelovige, Hij is daar en zal nooit toestaan dat dat kleinste lichtpuntje verdwijnt. Wanhoop kan niet zegevieren. Ongeloof kan niet zegevieren…

Ja dat Hij niet zal breken en niet zal doven, houdt echter ook een veel grotere belofte in dan we zouden denken. Dat Hij niet zal breken wil namelijk ook zeggen (bijbels) dat Hij het geknakte riet zal nemen om te planten in grazige weiden aan stille wateren, zodat dat kleine geknakte rietje mag uitgroeien tot een boom wiens bladeren nooit zullen vallen en waaraan hemels fruit zal mogen groeien. Broeders en zusters, geknakte rietjes en walmende vlaspitjes, wij zijn nu een schaduw van wat we zullen worden onder Zijn hemelse leiding! Dat Hij dus niet zal breken en niet zal doven betekent bijbels dus zoveel meer : Hij zal helpen… Hij zal sterken… Hij zal dragen… Hij zal ons verheerlijken!

Deze kleinste kinderen van God, het geknakte riet en de walmende vlaspit, (U en ik), wij zijn even veilig in Zijn handen als de grootste heilige. Wij werken altijd in rangorde, van de beste tot de slechtste, van de eerste tot de laatste. En de eerste is altijd belangrijker in onze gedachten. Niet zo bij deze God, broeders en zusters. Het geknkakte riet en de walmende vlaspit is even uitverkoren door God als de sterkste heilige. Dat is : de kleinste heilige is evengoed uitverkoren als de grootste heilige. Wanneer God kiest voor iemand dan is dat immers volledig. Hij kan niet 50% kiezen. Hij kiest alles of niets van iemand. Daarom gekozen door deze God betekent volledig gekozen. Hij kiest voor jou, geknakt riet! Hij kiest voor jou, walmende vlaspit!…

De verzoening en de redding is zowel voor de kleinen als voor de groten. We zijn niet half-gered of half-verzoend. De keuze van God voor ons is volledig, ook voor de kleinsten onder ons. Dezelfde prijs werd betaald aan het kruis voor een ieder van ons. Ook wij zijn kinderen van deze God, zelfs al kunnen we daar niet aan beantwoorden in dit leven… Als je zelf kinderen mocht hebben : kun je dan zeggen die is meer waard dan de ander? In onze gebroken wereld zijn er misschien inderdaad ouders die zo kunnen kiezen tussen hun kinderen. Maar niet bij deze God : Zijn kind is Zijn kind!! Zelfs al is het maar een geknakt riet (eens zal het een boom worden met hemels fruit), of al is het maar een walmende vlaspit (eens zal het een vuurzee worden)…

En daarom ons derde puntje, na sterfelijke zwakheid en goddellijk medelijden, de zekere overwinning ons beloofd in dit vers : ‘Het geknakte riet zal Hij niet breken en de walmende vlaspit zal Hij niet doven, totdat Hij het oordeel uitvoert tot overwinning.’ Die vertaling in het Nederlands is misschien een beetje ongelukkig. Want wanneer we het woordje ‘oordeel’ horen dan associëren we dat onmiddellijk met iets negatiefs. Niemand wil voor een rechter verschijnen in ons systeem. Want een rechter velt een oordeel en deelt straffen uit, denken we. Wat helemaal niet hoeft, want als een rechter iemand vrijspraak schenkt is dat toch ook een oordeel vellen. Eigenlijk kunnen we het Griekse woordje voor ‘oordeel’ (‘krisis’) vertalen met ‘keuze in gerechtigheid’. En dat is wat God doet : kiezen voor de mens naar Zijn gerechtigheid verkregen door het verzoenende werk van Jezus aan het kruis. Dit ‘oordeel’ is dus vrijspraak voor het geknakte riet en de walmende vlaspit, niet om wat zij al dan niet gepresteerd hebben (wat bitter weinig is, want geknakt en walmend), maar vanwege de gerechtigheid van die Ander.
Omdat we nog zouden kunnen twijfelen aan de goede afloop van dat ‘oordeel’, staat er in ons vers ‘totdat Hij het oordeel uitvoert tot overwinning‘! Het Griekse woordje voor ‘uitvoeren’ (‘ekballoo’) heeft daarbij de gedachte van onstuitbaar… het is niet tegen te houden. Het oordeel van deze God, het oordeel tot overwinning (!), is door geen enkele kracht tegen te houden, broeders en zusters!
Dit is de grote belofte van ons vers vanmorgen. Onstuitbare overwinning wordt beloofd voor de zwaksten onder ons, de geknakte rietjes, de walmende vlaspitten… U en ik dus.

Broeders en zusters, wij zijn genknakte rietjes in het leven, ja walmende vlaspitten. Ons geloof sputtert zo vaak door de druk van de maatschappij, ons werk, onze ‘vrienden’… Ons geloof schiet tekort, is vaak zo klein in ons leven dat we ‘t nauwelijks nog opmerken. We weten dat we tekort schieten en toch kunnen we er vaak niets aan doen. Want we zijn als geknakte rietjes.
Is dat een reden om te wanhopen? Allesbehalve, want Hij is getrouw. Hij houdt Zijn beloftes, zelfs al kunnen wij dat niet. Dit vers is zo’n belofte : ‘Het geknakte riet zal Hij niet breken en de walmende vlaspit zal Hij niet doven, totdat Hij het oordeel uitvoert tot overwinning.’

Dit is wat voor ons ligt. Dit is de eindbestemming : Overwinning! Er is geen kalme vaart beloofd, maar wel een behouden thuiskomst. Zelfs al ervaren we het niet, Hij zorgt voor ons, want Hij heeft ons lief! Broeders en zusters, kom toch met al je zorgen tot Hem. Zie naar de verhoogde aan het kruis. Ik weet dat ik faal, en toch ben ik Zijn kind. Niet om wat ik presteer of om wat ik gedaan heb of niet gedaan heb… Maar omdat Hij kiest voor U en mij, zal Hij het geknakte riet niet breken, en de walmende vlaspit niet doven! Hij kiest voor ons in Zijn gerechtigheid. Een keuze die alleen maar kan leiden tot overwinning!

Voorbede.

Hemelse Vader,

Wij zijn helemaal niet zo bijzonder,

wij struikelen allen in velerlei opzicht,

ons geloof is vaak zo klein en onbetekenend.

Lijden en problemen maken de weg naar U zo moeilijk.

De dagelijkse sleur, en de druk van het leven

leiden ons weg van U.

Wij zijn maar al te vaak het geknakte riet,

de walmende vlaspit…

Sta niet toe dat we gebroken worden,

sta niet toe dat we zouden uitdoven,

dat ons geloof, ons vertrouwen in U zou uitdoven.

Wij hebben U dagelijks nodig, Vader.

Zelfs al beseffen we het niet…

Ons Leven is van U afkomstig.

Schenk ons dagelijks Uw kracht,

om als geknakt riet, toch te blijven rechtstaan.

Schenk ons dagelijks Uw vuur,

dat onze walmende vlaspit nooit uitdooft.

Geef ons telkens de mogelijkheid

om door Uw kracht anderen, de naaste, te ondersteunen.

Geef ons het telkens het licht

om anderen, de naaste, te helpen de weg te vinden.

Alles wat we zijn is alleen door Uw genade!

En wij willen U bovenal danken, Vader,

voor die overwinning die U ons brengen zal.

Maak ons dan tot instrumenten om Uw kracht,

Uw licht, Uw overwinning, te brengen

aan de ganse schepping, tot Uw eer!

Amen.