Bijbelse Preken

Gemeente,

‘Ik zeg u, zelfs in Israël heb Ik een zo groot geloof niet gevonden…’

Het geloof van deze ‘hoofdman’ (een centurio : overste van 100 man, een officier zou je kunnen zeggen in het Romeinse leger) vinden we ook beschreven in Mattheüs 8. Wat maakte dit geloof van deze man nu zo groot, zo bijzonder dat het opviel bij Jezus?… Ik zou durven zeggen dat de nederigheid van deze hoofdman zijn geloof zo groot maakte. Dat is de boodschap waar ik mij vanmorgen op wil richten. In beide lezingen vinden we dit geloof namelijk gekoppeld aan de diepste nederigheid. Diezelfde hoofdman zei : ‘spreek slechts een woord (!) en mijn knecht moet herstellen…’ (uiting van geloof!), en hij zei ook : ‘Here, doe geen moeite, want ik ben niet waard, dat Gij onder mijn dak komt…'(uiting van nederigheid!). Het is waar we vanmorgen willen bij stilstaan : dat nederigheid juist geloof versterkt en niet afbreekt, zoals onze maatschappij ons zou willen doen geloven… nederigheid is in onze maatschappij not-done, het is een zwakte… het is jezelf tekort doen, een ontkennen van je positieve waarden en krachten (zeggen ze ons).

Daarom wil ik het in ‘t bijzonder hebben over die nederigheid : ‘ik ben niet waard, dat Gij onder mijn dak komt…’, en ‘ik heb mijzelf niet waardig geacht tot U te komen…’
Zei deze Romeinse hoofdman dit omdat hij wist dat hij een heiden was (een niet-jood)? Dat zal zeker een rol hebben gespeeld… Als soldaat zal hij ook wel een en ander gedaan hebben ten opzichte van zijn medemens dat niet door de beugel kon… Dat zal zeker een rol hebben gespeeld… Maar hoe dan ook had deze man een diep inzicht in zijn eigen hart : hij had zijn tekortkomingen, zijn zonden leren kennen!

Hoe opvallend is het toch dat juist andere mensen van hem zeggen : ‘want, zeiden zij, hij is waard, dat Gij dit voor hem doet, want hij heeft ons volk lief en onze synagoge heeft hij gebouwd…’ (verzen 4-5). Dit is een heel opmerkelijke uitspraak : want laten we niet vergeten, het waren joden die dit zeiden van een heiden… en niet zomaar een heiden, maar ook nog eens één van de gehate bezetters! En toch zeiden de joden van deze heidense bezetter : ‘hij is het waard…’! Wat voor een bijzonder iemand moet dat niet geweest zijn? En deze bijzondere persoon die vele goede dingen gedaan had, wist van zichzelf dat hij het niet waard was om bij Jezus te vertoeven. Het is iets wat we vaak zien in de geschiedenis van het geloof door de eeuwen heen : hoe bijzondere mensen in het geloof een laag zelfbeeld hadden (denk aan M. Luther bijvoorbeeld : ‘ik ben een worm’). Dit is een heel moeilijk iets voor ons, want onze maatschappij leert ons precies het omgekeerde. Een laag zelfbeeld is volledig uit den boze. Je moet juist een hoog zelfbeeld hebben om te kunnen slagen in deze maatschappij.

Maar, God-zij-dank, niet zo bij onze Romeinse hoofdman. Het is niet dat hij slechter was dan de anderen, integendeel zelfs… hij was duidelijk deugdzamer dan de anderen! Maar juist door het geloof zien zulke mensen zich in een helderder licht dan anderen. Waarachtig geloof toont ons hoe we in werkelijkheid staan ten opzichte van deze God van de bijbel.
Van zichzelf besefte hij hoe ‘leeg’ hij wel was, hoe hij niets had verkregen uit eigen kracht, eigen prestatie. En dus, dat hij het ook niet waard was om ook maar iets te ontvangen. En toch, tegelijkertijd, was er daar het vertrouwen (geloof) dat alles mogelijk is bij de Zoon, en dat Hij ons zo Zijn genade openbaart.

Broeders en zusters, ik weet niet hoe het met U gesteld is. Maar ik richt mij vooral tot zij die zich in geloof onwaardig voelen voor God. Niets lijkt te lukken… je voelt jezelf voortdurend tekort schieten… je goede voornemens falen keer op keer (herkenbaar toch?)… je voelt je zondig tot op het bot! Wel, helaas moeten we zeggen dat het nog erger is : je zonde strekt verder dan je wel wil denken, dan wat je durft toegeven. Staande voor deze God van gerechtigheid zijn we meer onwaardig dan wat we in dit leven ooit zullen beseffen. Ik weet dat het niet strookt met wat deze maatschappij ons voor ogen stelt. Ik weet dat het niet ‘pedagogisch verantwoord’ is om zulke dingen te zeggen… maar het is wel mijn bijbel. Een christen dient te komen tot het besef dat hij volstrekt onwaardig is voor God… en dat daarom alleen Christus redt! Zonder Christus zijn we werkelijk niets!
En dus zijn we het ook niet waard dat Christus tot ons komt : daarom noemen we dit ‘genade’. We verdienen het niet, en toch komt Hij tot ons, in liefde, om ons te redden, te bevrijden.

Dit is het wonderlijke nieuws van het evangelie : Hij heeft ons zo lief dat ondanks ons niet-kunnen-doen voor Hem, Zijn kracht er niet minder door wordt… ondanks onze tekortkomingen wordt Zijn genade voor ons niet beperkt of begrensd. Dat is iets, broeders en zusters, waar we het heel moeilijk mee hebben in onze prestatie-cultuur. Wij schieten tekort (iedere dag van ons leven), en dus, denken we automatisch, dat Gods genade, dat Gods liefde… ook wel minder wordt, door ons gedrag, door onze prestatie. Wat wij er van bakken beinvloed God denken we dan… Nee, broeders en zusters, niet zo bij deze God!

Dit inzicht is meteen het geheim van de Romeinse hoofdman! Het is het erkennen van onze zwakheid die Gods kracht doet zien. Het is het erkennen van onze leegheid die ons brengt tot Zijn volheid. Ons niet-kunnen-doen brengt ons tot Zijn almacht… Zijn liefde gaat vrij, zonder enige beperking, uit naar de grootste zondaar.
De mens zoekt altijd naar hoop, wat op zich een goede zaak is. Maar de hoop die een natuurlijke mens zoekt is altijd een hoop in zichzelf (ook als christen moeten we daar voor opletten). We menen dat er hoop is voor ons omdat we er automatisch van uitgaan dat we wel ‘beter’ aan het worden zijn. Dat we een ‘beter mens’ aan het worden zijn… En we denken dan dat daarom God van ons houdt (omdat we beter aan het worden zijn ‘verdienen’ we Zijn liefde)… Maar vroeg of laat (eerder vroeg dan laat) zondig je (opnieuw)… Ja, er gaat geen dag voorbij of onze ‘natuurlijke’ mens scoort weeral punten in ons leven…

Wordt Zijn liefde daarom minder??… Geen millimeter!
Maar ons geloof wankelt wel op zo’n ogenblik. Omdat we, onbewust, Zijn liefde laten afhangen van onze prestaties. Klein geloof!
Wat staat er geschreven? (Gal 1:3v) ‘de Here Jezus Christus, die Zichzelf gegeven heeft voor onze…’ Onze wat??… Onze prestaties? Onze deugden?… Nee! ‘die Zichzelf gegeven heeft voor onze zonden!’… En lezen we niet in 1 Petrus 3:18 : ‘Want ook Christus is eenmaal om de zonden gestorven als rechtvaardige voor….’ Voor wat? Als rechtvaardige voor andere rechtvaardigen??… Absoluut niet. ‘Als rechtvaardige stierf hij voor de onrechtvaardigen!’

Dit moet ons geloof zijn : dat Hij ons redt ondanks onszelf! Er is geen enkele reden om trots te zijn… en daarom nederigheid : ik ben het niet waard dat Hij mij redt. Eén woord, één belofte is ons genoeg. In trots, in hoogmoed zouden we kunnen beginnen eisen te stellen : wonderen in ons leven bijvoorbeeld, grootse emoties, genezingen… dat soort dingen. Maar als je nederig bent dan besef je dat je op al die dingen geen recht hebt. Als God ons iets wil geven dan moet ons dat genoeg zijn, want niets ervan kunnen we verdienen… alles wat Hij aan ons doet is slechts genade. In nederigheid is daarom één woord genoeg… is één belofte genoeg : ‘spreek slechts één woord en mijn knecht moet herstellen’, zei de hoofdman. Eén woord, één belofte : voor ons wordt dat : ‘Uw zonden zijn je vergeven!’… Dus hoe groter ons gevoel van nederigheid, hoe sterker ons geloof! Dat is de les van dit verhaal van de Romeinse hoofdman!

En wat mag dat betekenen voor U persoonlijk? Misschien leef je in angst en onzekerheid omdat je je wel bewust bent van je dagelijkse zonden… waar je maar niet van afraakt. Zonden die steeds terugkeren in je leven… Je doet je uiterste best en toch is diezelfde zonde daar steeds weer in je leven… Broeders en zusters : God vergeeft je niet alleen de zonden van vroeger… maar ook de zonden van nu, van het heden… ja zelfs de zonden van de toekomst.
Want zie Jezus aan het kruis. Is er een zonde die te groot is voor Zijn verzoenend werk??… Was Zijn verzoenend werk soms onvolledig? Alleen maar voor kleine zonden misschien? Of alleen maar voor zonden die achter ons liggen misschien?… Is er een zonde denkbaar die groter kan zijn dan het offer van Golgotha??…
Geenszins! De oneindige God aan het kruis bracht oneindige verzoening! Elke herinnering van elke zonde van elk schepsel in welke tijd dan ook, is hiermee verwijderd van voor Zijn ogen.

Twijfel je aan Zijn vergeving omdat je je bewust bent van de hardheid van je eigen hart? Vertrouw op Hem, dat Hij kan doen in je leven wat je zelf niet kan. Zelfs al is er een wanhopig kwaad in je leven, die keer op keer terug de kop opsteekt… een gewoonte van zonde die alles wat je hebt trachten op te bouwen weer aan diggelen slaat… Broeders en zusters, vertrouw op Hem… vertrouw op Zijn kracht… niet op eigen prestatie! (nederigheid!).

Toch hoor ik je nog fluisteren : ik-kan-het-niet, ik-kan-het-niet… een afschuwelijke onmogelijkheid hangt als het zwaard van Damocles boven je leven…
Het is niet wat je kan doen… ook niet wat je niet kan doen… dat is uiteindelijk van geen tel! Het is wat Jezus kan doen in je leven! Daar gaat het om!
We moeten leren bidden, iedere dag… niet dat wij onze zonde zouden overwinnen (want ik vrees dat zulks onmogelijk is zolang we in dit lichaam leven)… zelfs niet bidden dat wij de zonde zouden overwinnen met behulp van Zijn kracht… Nee, we moeten in uiterste nederigheid leren bidden : dat wij het niet kunnen, dat we in de onmogelijkheid verkeren om te doen wat Hij van ons verlangt… en daarom moeten we leren bidden dat Hij Zelf, God, onze zonde teniet doet. Vertrouw op Zijn kracht, vertrouw erop dat Hij dat kan doen en wil doen zolang we Hem de glorie en de eer geven… Vertrouw op Zijn kracht in je leven en vraag Hem om het je te bewijzen. God hoeft maar één woord te spreken (‘spreek slechts één woord en mijn knecht moet herstellen’! Stond er in onze tekstlezing!)… Wel, zo is het ook met jouw en je zonde die telkens terugkeert in je leven : God hoeft slechts één woord te spreken en je leven zal ingrijpend veranderen.

Hoe meer je nederig bent ten opzichte van je eigen kunnen, hoe meer je de kracht zal zoeken bij God Zelf. En hoe meer je daar op vertrouwt, hoe meer God werkelijk Zijn kracht zal openbaren in je leven. Werkelijk : nederigheid aangaande jezelf leidt naar sterker geloof in Hem!
We falen omdat we de oplossingen van onze problemen bij onszelf zoeken en we Zijn kracht onderschatten. Broeders en zusters, bidt iedere dag dat onze Vader één woord mag spreken aangaande onze zwaktes… vertrouw erop dat je ingrijpend zult veranderen door Zijn wil, Zijn kracht(maar misschien wel anders dan je gedacht had!).

Zoek de oplossing niet langer bij jezelf, in eigen mogelijkheden, in eigen kracht… want we zijn werkelijk krachteloos in dit opzicht. En daarom : ‘Here, ik ben het niet waard, dat Gij onder mijn dak komt…’ Wij zijn werkelijk de minste!
‘Toen Jezus dit hoorde, verwonderde Hij Zich over hem… en sprak : Ik zeg u, zelfs in Israël heb ik een zo groot geloof niet gevonden!’

Voorbede.

Hemelse Vader,

leer ons bovenal nederigheid,

dat we de oplossingen niet zoeken in eigen kracht,

dat we niet gaan denken dat we onszelf

ingrijpend kunnen veranderen

om te beantwoorden aan Uw gerechtigheid.

Wij zijn het niet waard dat U tot ons zou komen.

Schenk ons dan ook geloof in U, Vader,

zodat we onszelf in een helderder licht kunnen zien,

zodat we mogen begrijpen dat we voortdurend

falen voor Uw aangezicht.

En als we er toch in slagen om iets goeds te doen,

dat U het bent die door ons heen werkt.

Alles moet van U komen Vader,

schenk ons de kracht om te leren vragen

dat U ons verandert naar Uw beeld.

Schenk ons het geloof zodat ons vertrouwen in U

steeds groter en groter mag worden,

en het vertrouwen in ons ‘zelf’ steeds minder,

steeds kleiner mag worden.

Spreek slechts één woord Vader,

en wij, uw knechten, moeten herstellen…

En leer ons om begrip op te brengen

voor alle anderen, die ook voortdurend falen.

Werk zo in ons leven totdat U over ons kan zeggen :

Zo’n groot geloof heb ik zelfs in Israel niet gevonden!

Amen.