Bijbelse Preken

Gemeente,

‘U, alle strijdbare mannen, moet rondom de stad gaan, de stad één keer rondtrekken. Zo moet u zes dagen doen… En u moet op de zevende dag zeven keer rondom de stad gaan, en de priesters moeten op de bazuinen blazen…’
Het volk van God moet leren werken, wachten (afwachten) en winnen. En zoals toen, in die lang vervlogen tijden, het volk Israël Jericho moest belegeren op die wel heel specifieke manier… zo moeten ook wij nu, als volk van God, leren werken, wachten en winnen. Laten we vanmorgen deze drie werkwoorden zien in het licht van onze tekstlezing.

En wel ten eerste dat God wil dat Zijn volk ‘werkt’ voor de overwinning. Als protestanten leven we vanuit de doctrine van genade. Dat wil zeggen dat we geloven dat God mensen redt vanuit Zijn genade. Wij kunnen die redding, door hard werken, niet verdienen… alsof we, in ons werk, meer zouden zijn dan een ander. Dit is één van de meest centrale bijbelse leerstellingen. Helaas is er dan maar al te snel de neiging om gewoon niets te doen… want we zijn toch al gered. Een heel typisch menselijke egoïstische ingesteldheid… Broeders en zusters, wij worden inderdaad gered door God (dat is Zijn initiatief)… maar wij worden gered omdat we zouden handelen in Zijn Naam. Omdat we zouden komen tot het doel van de schepping : naastenliefde. Naastenliefde die zich zal uiten in allerlei handelingen… met andere woorden : in werken.

En dat het volk van God dagelijks moet werken mogen we hier zien in onze tekstlezing : ‘U, alle strijdbare mannen, moet rondom de stad gaan, de stad één keer rondtrekken. Zo moet u zes dagen doen… ‘ Een dagelijkse optocht rond de muren van de stad! Dagelijks, broeders en zusters… niet af en toe een keertje wanneer het ons goed uitkomt… maar iedere dag van ons leven. Iedere dag komen tot werken in Zijn Naam. En dat werken kan op velerlei wijze : getuigenis brengen van het heil, de prediking van het evangelie, voortdurend gebed, wandelen in gehoorzaamheid, doen van naastenliefde… Merk op dat het volk van God de stad moet omcirkelen. De stad (de Griekse gedachte van de ‘polis’) mag een beeld zijn van deze maatschappij (de gemeenschap van mensen). En het is aan ons om te werken… om te trachten de muren van deze maatschappij neer te halen. Want deze maatschappij bouwt niets anders dan ‘muren’ om mensen te verdelen : arm tegenover rijk, werkloos tegenover carriere, allochtoon tegenover ‘echte’ Belg/Nederlander, zij die hebben en zij die niets hebben…
Want het doel van de schepping is ‘sjalom’, broeders en zusters : welzijn voor iedereen, niet alleen voor een paar gepriviligeerden. Dit is het waartoe God de mens gemaakt heeft : om te handelen zodat ‘sjalom’ mogelijk wordt in de ganse schepping. Dit is U en mijn taak!

Want merk op, hoe het ganse volk de opdracht krijgt om rondom de stad te gaan. Dat is : alle ‘strijdbare mannen’ (vers 3) : alle ‘mensen’ die nog in staat zijn om te handelen! En elk heeft zijn plaats in die optocht : de één is de ander niet. Naar zijn talenten wordt een gelovige geplaatst in die optocht : sommigen als ‘strijders’, sommigen als ‘priesters’. Er is geen excuus om stil te zitten. Het is erbarmelijk gesteld met de ‘gelovigen’ die menen dat al het werk wel zal gebeuren door de dominee en/of de kerkenraad. Is dit vaak niet zo in onze kerk?… Dat we menen dat we al ‘goed’ genoeg zijn als we iedere week één uurtje komen zitten in de kerkbanken… Maar dagelijks werken aan het Koninkrijk van God laten we heel gewillig over aan de ‘ander’… Zij die daarvoor gestudeerd hebben, want die kunnen dat toch veel beter (alsof je daar ooit voor zou kunnen studeren). Of zij die verkozen werd op een gemeente-vergadering… Zij zullen het wel doen… Hoe zullen we ooit de impact van de kerk zien op de maatschappij als het overgrote deel van de ‘gelovigen’ gewoon nooit iets doet??

Zie toch, broeders en zusters, hoe het volk van God dagelijks de optocht volvoerde rondom de stad, de ‘polis’, de gemeenschap van mensen! Het is in deze dagelijkse arbeid dat muren in de samenleving zullen gesloopt worden. Soms wordt er in onze kerken wel eens wat georganiseerd, en mensen zetten zich dan eventjes in daarvoor. Maar dat is zo tijdelijk… Zo is het ook maar al te vaak gesteld met onze financiële giften. Er komt een bijzondere ramp op het nieuws en er wordt een éénmalige actie op touw gezet en we tasten even in de geldbuidel… en dat was het dan weer.
Ik wil zulke acties niet minimaliseren… het is goed dat ze er zijn! Maar de gemeenschap van mensen veranderen is een dagelijkse roeping. Het moet een gestructureerde, steeds voortdurende (dagelijkse) actie zijn, dat is wat de dagelijkse optocht van het volk van God rondom Jericho ons mag leren. Laten je giften ‘dagelijks’ zijn : dat wil zeggen gestructureerd : een voortdurende bron van inkomsten voor organisaties die strijden tegen het onrecht in deze wereld. Leer dagelijks te bidden. Kom dagelijks tot de naaste en durf te praten aangaande het evangelie (het onderwerp niet uit de weg gaan voor de lieve vrede). Wees dagelijks bereid je in te zetten voor de naaste (naar de talenten die je gegeven zijn). Indien wij dit allen zouden beginnen doen… zouden de muren van Jericho niet instorten?… Misschien wel niet onmiddellijk…

Want zes dagen duurde de optocht zonder dat er ook maar iets gebeurde. Dit is een heel belangrijk inzicht die we mogen leren uit onze tekst : dat is, dat naast dagelijks werken… we ook moeten leren wachten! Er is de belofte dat de muren eens zullen instorten, maar het is nu nog niet. Nu leven we nog in die zes dagen van dagelijkse optocht rondom de stad van de mensen (deze maatschappij). Nu moeten we dagelijks leren werken zonder een onmiddellijk resultaat te zien! Een christen moet naast leren werken ook leren wachten op het ingrijpen van God op de zevende dag.

Dit ‘wachten’ zal heel erg frustrerend geweest zijn voor de Israëlieten. Want waar is dat goed voor kan je je afvragen?… De Israëlieten waren bij Jericho bij de eerste stad die ze moesten veroveren in het beloofde land. Was het niet van levensbelang om die eerste stad, die eerste hindernis op hun veroveringstocht, zo snel mogelijk in te nemen? De vijand zo snel mogelijk aanvallen zodat ze geen tijd hebben om snode plannen te smeden, om tegen-aanvallen te organiseren, om zich te herpakken als het ware…

Die zes dagen van optochten rondom de stad, zullen zes slopende dagen geweest zijn? Zal er wel iets gebeuren? Er verandert toch schijnbaar helemaal niets aan die stad?… Moesten de muren nu langzaam afbrokkelen tijdens die zes dagen dan zou het duidelijk geweest zijn voor de Israëlieten wat er ging gebeuren… Maar nee, zes dagen lang compleet dezelfde toestand. Niets zichtbaars van die overwinning die nakend was. Alleen de belofte van God dat er iets zou gebeuren. Is dit niet ‘geloof’ : dat we vasthouden aan beloftes waarvan we helemaal niet zeker zijn dat ze zich zullen voltrekken. Beloftes waar we nu nog niets van mogen zien…
Is dit niet ‘geloof’ : dat we werken aan een overwinning die we nu nog niet zien… Het enige wat we nu kunnen doen is wachtend werken… werkend wachten… op de overwinning door God geschonken. Wij lezen zo over dat verhaal van Jozua 6 heen. We kennen het… we weten dat de muren instorten op het einde… Maar niet zo de Israëlieten die daar dagelijks hun rondje liepen. Bedenk de schijnbare hopeloosheid van hun ‘werken’ : hoe dachten ze te kunnen winnen door dagelijks een rondje te lopen??… Dat moet toch frustrerend geweest zijn… ja, belachelijk toch?

Waarschijnlijk bedachten ze bij zichzelf allerlei eigen ‘methodes’ om te overwinnen : als we nu eens ladders maakten en de muren bestormden? Tunnels groeven onder de muren heen?…
Is de huidige kerk ook niet zo? Dat er allerlei nieuwe, moderne methodes bedacht worden om de maatschappij te bestormen, te veranderen? Want tsja, de oude methode levert schijnbaar geen vruchten… een beetje zoals doelloos rond de muren van Jericho wandelen… Maar is er dan niet de belofte van overwinning, broeders en zusters… wanneer we het evangelie verkondigen zoals vanouds? Laten we met eenvoud van kinderen vasthouden aan de middelen bedacht door de Vader : het evangelie brengen, bidden, de naaste liefhebben…

En wat zullen de inwoners van Jericho gedaan hebben toen ze de Israëlieten hun belachelijke rondjes zagen wandelen? Zullen ze niet van hun hoge, oninneembare muren, de Israëlieten, het volk van God, bespot hebben? Zullen ze niet gelachen hebben met het dwaze ‘werk’ van het volk van God? Is het nog niet altijd zo?… Maakt de kerk zich niet belachelijk met het evangelie in deze maatschappij? Godzijdank is het zo! Want we hebben de belofte van de overwinning!

Ik zei daarnet dat het wandelen rondom Jericho (de maatschappij) volledig zinloos lijkt. Maar gelukkig is dat niet helemaal zo. Want de Israëlieten die daar hun rondjes liepen zagen toch een rode draad hangen aan één venster in die oninneembare muren! Er was wel degelijk een verandering in Jericho… een verandering in de maatschappij dus. We zien het misschien niet omdat al die muren zo hoog lijken, zo onoverwinnelijk lijken. Maar de komst van het volk van God had wel degelijk een effect op die stad. Rachab en haar familie werden overtuigd van die overwinning die komen zou. Zo mag het ook zijn in deze maatschappij : hier en daar een enkeling die tot geloof mag komen. Laten we daar aan vasthouden, broeders en zusters. Laten we ons niet blindstaren op die hoge muren… maar laat ons zien waar we wel degelijk een effect hebben. Ons werken heeft resultaat, door Gods genade. Klein, onopvallend misschien… zoals één rode draad aan één venster…
Maar het is er! Dus laat ons niet wanhopen wanneer we werken voor het Koninkrijk en er ‘schijnbaar’ weeral niets gebeurd. De overwinning komt, maar het is nu nog niet…
‘Zes dagen’ zullen we werkend moeten afwachten : dat wil zeggen : ons leven hier op aarde is een werkend afwachten… totdat God’s overwinning zal komen, muren zullen instorten, en deze maatschappij van mensen zal werkelijk bevrijd worden van haat en oorlog, van vooroordelen en lijden…

Dit mag ons derde puntje zijn : na werken en wachten, komt er Godzijdank het winnen! Dit is de belofte ons gegeven! In genade zal God Zijn volk de overwinning schenken. Merk op hoe niets wat wij werken die overwinning mogelijk maakt. Dat zes dagen wandelen rond die stad Jericho was geen magisch ritueel, die één of andere kracht mogelijk maakte om die muren te laten instorten. Nee, het is deze God die bovenmachtig ingrijpt in de werkelijkheid. Hij is het die door een machtig ingrijpen deze maatschappij volledig zal veranderen. Wij kunnen daar niets toe bijdragen (alsof dat wandelen van de Israëlieten ook maar iets te maken had met het instorten van die muren!).

Dit is eigenlijk een geheim… werkend afwachten of wachtend werken voor ons, daar waar de overwinning eigenlijk volledig afhangt van Gods ingrijpen. En toch moeten we dat doen, want daartoe zijn we geroepen.
De overwinning die God zal schenken zal ook plots geschieden, op Zijn tijd… volledig onverwacht eigenlijk, want niemand zag op voorhand ook maar iets veranderen aan die oninneembare muren. De overwinning zal ook volledig zijn, het is niet een klein deeltje van de muren die instortte, maar de volledige omwalling kwam naar beneden.

En als laatste wil ik er even op wijzen dat deze overwinning volledig tot eer van God gebeurd. De Israëlieten dienden alles met de ban te slaan : alles van Jericho moest vernietigd worden : mensen, dieren, bezittingen… Dat wil zeggen dat deze overwinning niet leidde tot individuele winst voor leden van het volk van God. Nee, de overwinning gebeurde omdat Gods eer zou toenemen. Niemand van ons zal kunnen roemen over het ‘werk’ dat hij of zij gedaan heeft. Werken moeten we doen, maar niet tot onze eer. Alles gebeurd tot Zijn eer. We denken vaak dat wij het centrum van het universum zijn, het allerbelangrijkste. Niets is minder waar. Het enige gejuich dat we moeten aanheffen om de muren te laten instorten is de roep tot Gods eer : ‘Hallellujah, de Here God Almachtig regeert!’

Voorbede.

Hemelse Vader,

Leer ons om dagelijks te werken

tot eer en glorie van Uw Koninkrijk.

Sta niet toe dat we passief rondhangen

in de kerk of in ons huis, in onze maatschappij.

Maar laat ons dagelijks komen

tot de rondgang van Uw volk rondom Jericho,

rondom deze maatschappij waar zoveel onrecht heerst.

Laat ons dagelijks komen

tot het verkondigen van Uw goede boodschap,

het evangelie, en leer ons dagelijks bidden.

Leer ons dagelijks de naaste te hulp te komen.

Leer ons dagelijks onze taak op te nemen,

die U aan ons gegeven hebt, elk naar de talenten

die hem of haar gegeven zijn.

Geef ons de kracht die we nodig hebben

om rond Jericho te gaan, deze wereld, deze maatschappij.

Geef ons de kracht om er de muren

van verdeeldheid, ongelijkheid en onrechtvaardigheid

af te breken zodat naastenliefde mogelijk wordt.

Maar maak ons ook duidelijk dat we werkend moeten wachten,

wachten op Uw overwinning op Uw tijd.

Sta niet toe dat we moedeloos worden wanneer we

schijnbaar niets zien veranderen om ons heen.

Wij weten en geloven dat Uw overwinning komt!

Wij danken U en kijken reikhalzend uit

naar dat grote moment wanneer U

de muren van dit Jericho zult neerhalen.

Amen.