Bijbelse Preken

Gemeente,

‘Zolang ik in de wereld ben, ben ik het licht der wereld. Na dit gezegd te hebben, spuwde hij op de grond en maakte slijk van dit speeksel en hij legde hem het slijk op de ogen, en zeide tot hem : Ga heen, was u in het badwater Siloam…’

Van deze blinde die genezen werd weten we alleen dat hij sinds z’n geboorte blind was… en dus nooit het licht had gezien. Wel, zo waren ook wij vroeger : vanaf onze geboorte blind voor het (figuurlijke) Licht. Vroeger, voor onze bekering, hadden we geen spirituele ogen en konden dus ook Jezus niet zien voor hij ons genas. En misschien zijn er ook nu nog, vanmorgen hier in ons midden, zulke blinde mensen…

Iemand die blind is vanaf de geboorte zal het licht dat hij nooit gezien heeft ook niet erg missen… Zo is het ook met mensen die buiten het geloof staan : ze staren zich blind op het instituut kerk en vragen zich af wat er zo speciaal aan is… Ze schudden meewarig het hoofd en meestal hebben ze nog gelijk ook… omdat ze alleen maar oog hebben voor de menselijke kant van kerk en godsdienst. De God van de bijbel en het geloof, het vertrouwen in Hem… daar is men blind voor. Dat hebben ze zelf nog niet mee gemaakt, zelf nog niet ‘gezien’… het is maar van horen zeggen.

De blinde bedelaar in ons verhaal vroeg ook niet om genezing voor zover we weten. En toch werd hij, en niet een ander, genezen… het waarom daarvan kunnen we als mensen niet bevatten. De liefde van God, de vrije genade, komt voordat mensen het beseffen… vóór ze er zelf naar vragen! Dit is een paradox van geloof : dat zij die ernaar vragen, zij die ernaar verlangen… hebben het reeds verkregen. Zij die het licht hebben mogen zien verlangen er ook naar wanneer de duisternis valt in hun leven.

Jezus passeerde ook al die mensen die meenden te ‘zien’ : zij die menen gezond te zijn hebben geen dokter nodig natuurlijk. Maar vroeg of laat komt Jezus bij een mens die hulpeloos blind is vanaf geboorte… en daar in zo’n iemand is ruimte voor het wonder : het is dus een goede zaak, broeders en zusters, als we onze eigen blindheid maar al te goed beseffen!

‘Ik ben het licht der wereld’ zegt Jezus ons in vers 5. Dat wil ook zeggen dat alle anderen dat niet zijn. Wij dus ook niet. Door onze eigen blindheid te leren aanvaarden staan we ook open voor genezing. In vers 41 zegt Jezus het als volgt : ‘Indien gij blind waart (het aanvaarden van de eigen blindheid), zoudt gij geen zonde hebben; maar nu zegt gij : Wij zien (wij menen de waarheid in pacht te hebben), daarom blijft uw zonde!’ Hoe vaak denken christenen niet dat hun eigen interpretatie de enige echte waarheid is… hoe blind blijven mensen die menen te zien. Ik kan het eigenlijk niet genoeg benadrukken : het aanvaarden van de eigen (geestelijke) blindheid, maakt ziende. En wat ‘zie’ je dan, vraag je jezelf misschien af?…

Laten we kijken naar het verhaal voor ons in Joh. 9. Ten eerste zien we hoe de genezing Jezus centraal stelt. Centraal ook in de gedachten van de genezene… Het enige waarover hij nog praat in de komende verzen is Jezus en hoe Jezus hem genezen heeft… En dat proces begint in vers 11, daar noemt hij hem : ‘De mens, die Jezus genoemd wordt…’ In vers 18 tegen de Farizeeën groeit zijn geloof en wordt het : ‘En hij zeide : Hij is een profeet…’ In vers 38 is het nog een stapje verder en wordt het zelfs : ‘Ik geloof Here (in de Zoon des mensen)…’ (een titel van de beloofde Messias). Zo groeit het ‘zien’ van de ‘blindgeborene’. Hoe blinder we onszelf weten, hoe meer we ‘zien’ naar Hem… Is dit een gedachte die u tegen de borst stoot? Wil je niet afhankelijk zijn van die genezing door de Gans Andere?… Ga dan verder op je dalende levensweg en wees zo blind als de ‘ziende’ Farizeeën!

Had de blindgeborene Jezus niet ontmoet… had Jezus hem geen genezing geschonken, dan was hij blind gebleven voor de rest van zijn leven. En misschien was hij wel een succesvolle blinde geweest die veel geld bij elkaar kon bedelen… aan zijn opmerkingen tegen de Farizeeën zien we dat hij best wel intelligent was en niet op z’n mondje gevallen. Maar zelfs de meest succesvolle blinde in die tijd bleef een bedelaar… en blind tot het einde. Het is alleen Jezus die Licht kan brengen in de duisternis. En zo is dat ook met ons, broeders en zusters! Het Licht moet van buitenaf komen… moet ons gebracht worden door genezing, en alleen Jezus brengt die genezing… wijzelf kunnen dat uit eigen kracht nooit bereiken. En hoe meer we menen dat het wel kan, hoe blinder we eigenlijk zijn. Zo moeten we leren bidden, elke dag van ons leven : ‘Here, open ook mijn ogen vandaag!’

Ten tweede is het heel belangrijk om eens te kijken naar de wel heel vreemde middelen die Jezus gebruikte om deze genezing bij de blindgeborene te bewerkstelligen. Soms zien we genezingen van Jezus zonder middelen… dat is te zeggen : Jezus spreekt, en een of andere genezing voltrekt zich : schepping uit het niets zou je kunnen zeggen… en soms geneest Jezus ook door totaal andere middelen… Maar in dit verhaal hebben we toch wel een heel bizarre methode : Jezus spuwde op de grond… maakte slijk… legde dat op z’n ogen… en beveelt hem zich te gaan wassen in Siloam. Heel erg… raar toch allemaal. Niet echt wat je van de Messias verwacht zo… Natuurlijk moet hier wel een boodschap achter steken… en ik meen dat we er van uit mogen gaan dat de latere confrontatie met de Farizeeën daar ook voor iets tussensteekt. Maar eerst en vooral hebben we in dit wonder een typering van het evangelie zelf!

De methode van het wonder (speeksel, slijk…) is bizar, heel erg raar… wel dat is het evangelie ook : het is een dwaasheid in de ogen van deze wereld. Dat je alleen maar moet ‘geloven’… dat je zelf eigenlijk niets moet doen… niets kan doen… zelfs christenen bedenken spontaan hopen andere methodes om toch maar zelf verantwoordelijk te zijn voor redding… En toch is deze methode van speeksel en slijk de beste methode die Jezus had kunnen bedenken. Had hij nu een flesje met medicijn genomen en met enkele druppels de blinde ogen genezen… wat zouden de mensen gedacht hebben?… Ze zouden zich afvragen : waar komt die medicijn vandaan? Waar heeft Jezus het recept vandaan?… Zo zou de aandacht van de mensen zich gefixeerd hebben op het middel en niet op God die de genezing schonk. Onze redder gebruikt geen kostbare medicijnen of dure zalfjes… maar speeksel en slijk. Niemand zou zeggen : het slijk brengt genezing… Slijk is maar… slijk natuurlijk. Het evangelie is op diezelfde wijze een dwaasheid… omdat het duidelijk zou zijn dat redding alleen van God zelf afkomstig kan zijn, en niet van één of andere ingenieuze Methode die de mens zich eigen zou kunnen maken. Methodes en therapieën zijn heel erg in trek deze dagen… liefst met oosterse inslag dat maakt het hip : yoga, tai chi, cranio sacrale therapie… ik noem maar wat. We zouden er honderden kunnen opsommen. En ongetwijfeld kunnen die dingen heel veel bereiken (dat wil ik niet in twijfel trekken)… maar redding van zonde?… Nee, dat niet.

Speeksel en slijk… dat is ook laag bij de gronds… eigenlijk vulgair, smerig toch? ‘Hij spuwde op de grond en maakte slijk…’, … dan toch liefst niet in onze buurt. (Wat zou u er van vinden als ik hier eens zou spuwen vanop de preekstoel?) Zo is het ook met de bijbel… mensen van ‘cultuur’ vinden dat toch maar niets hoor… oude mythen en sprookjes van bedenkelijk allooi. Maar voor zij die geloven is het de wijsheid Gods!

Speeksek en slijk… Het is niet cultureel verantwoord… geen schone verfijnde woorden… speeksel en slijk : zo moet een goede preek eigenlijk ook zijn. Geen universitaire prietpraatjes (o welke intellectueel gelooft er nu nog in de verzoening aan het kruis??)… Het evangelie moet niet alleen gebracht worden, het moet… gewerkt worden (speeksel), en liefst zo laag mogelijk bij de grond (slijk)… zo eenvoudig mogelijk! Ja, het speeksel uit de mond van de Christus is ons meer dierbaar dan welke filosofisch-culturele redevoering dan ook.

We hadden dus ten eerste Jezus centraal in de ogen van de blindgeborene (het ‘zien’), ten tweede de wel erg vreemde middelen die Jezus gebruikt om de blinde te laten ‘zien’. En ten derde willen we nu kijken naar het bevel die Jezus hem geeft : ‘Ga heen, was u in het badwater Siloam…’ De blinde kon dan wel niet zien, maar hij kon wel horen! Redding komt tot ons, niet door het zien van ceremonieën (handelingen), maar door het horen van het Woord. Het bevel van Jezus nu was heel erg specifiek : ga je wassen in het badwater van Siloam. Niet in ander obscuur badwater, maar in Siloam (dat was ook een schijnbaar onbekend poeltje van niemendal) en daar alleen. Zo is het ook met het evangelie : het is heel erg specifiek. Geloof (vertrouw) in Jezus, niet in één of ander andere messias, redder, profeet, leraar… alleen in Siloam is genezing. Wel alleen in Jezus is redding! De blinde vroeg niet naar het ‘waarom?’ van Siloam… hij gehoorzaamde en werd genezen. Zo is er ook geen wetenschappelijk verantwoord ‘waarom Jezus?’… Waarom juist Jezus en geen ander?…

Daar is alleen maar een geloofsantwoord op die vraag. ‘Wie in hem gelooft heeft eeuwig leven’ (Joh. 3:36). Alleen genezing voor de blinde in Siloam! Alleen redding voor ons in Jezus! Dat is eigenlijk de samenvatting van het evangelie.

Het bevel was ook heel erg eenvoudig : ‘Ga en was je’… iedereen kan dat. Niets ingewikkelds aan. Zo is het ook met het evangelie : ‘Geloof en leef!’. Zo eenvoudig.

Het bevel was ook strikt persoonlijk : ‘Ga en was je’… je moet jezelf gaan wassen… een ander kan dat niet voor jouw doen. Zo is het vertrouwen in Jezus ook een heel persoonlijk iets. Merk op dat je ook niet stil kan blijven zitten… je moet iets doen : namelijk je gaan wassen… je wassen van de onreinheid en ongerechtigheid in je leven. Als er vertrouwen is dan doe je dat ook (of je probeert het althans).

Het badwater van Siloam kwam niet naar de blinde… hij moest er zelf naar toe (zelfs al was hij nog blind op dat ogenblik). Jezus bracht wel slijk aan op z’n ogen, gaf hem wel het bevel… maar de blinde zelf moest ook op weg gaan (een nieuwe levensweg)! Van je onreinheid en ongerechtigheid afgeraken is dan ook niet gemakkelijk, maar het is wat we moeten betrachten willen we ‘ziende’ worden.

Het bevel was ook onmiddellijk, voor het heden : ‘Ga en was je…’, niet morgen, niet straks… maar nu! Zo is redding ook iets wat je niet kan uitstellen. Morgen is van de duivel… Ga nu, broeders en zusters, naar het levende water en was je van ongerechtigheid.

En wat was het resultaat van deze wonderlijke genezing? Op het ogenblik dat hij zich waste werd hij onmiddellijk genezen. Zo mogen ook wij eeuwig leven in een enkel ogenblik ontvangen. In een ondeelbaar ogenblik mogen we van dood naar leven gaan. Zo werkt de genezing door Jezus…

Andere mensen mochten zijn genezing ervaren : de buren, en zij die hem gekend hadden… ze zien de verandering. Zo moet het ook met ons zijn : dat collega’s en kennissen ervaren dat we (geestelijk) ‘zien’… dat ze ons mogen ervaren als anders dan ‘blindgeboren’. Of met andere woorden : dat ons geloof duidelijk mag zijn! De blindgeborene had geen angst voor de Farizeeën… geen spijt dat hij uit de synagoge werd gegooid… zijn blik (het zien!) was alleen nog maar op Jezus gericht.

Laten ook wij dan tot zo’n genezing komen!

Amen.