Gemeente,
‘… en toch wilt gij niet tot Mij komen om leven te hebben.’
In onze cultuur (over)heerst de gedachte dat je als mens een vrije wil hebt : zelfbeschikkingsrecht en dat soort dingen… ‘ik mag doen wat ik wil‘… en dat brengt ons dan automatisch bij allerlei afgoden van deze tijd : vrije meningsuiting bijvoorbeeld (ik mag toch zeggen wat ik wil), recht op abortus, recht op euthanasie (of met andere woorden : mijn wil is wet voor mijn lichaam)… allemaal hete hangijzers overigens.
Ja, de mens heeft de vrije wil om te kiezen (denken we)… we kunnen kiezen (dat is : we kunnen willen) tussen ‘goed’ en ‘kwaad’… De mens is door zijn vrije wil als een god in het diepst van z’n gedachten… althans dat is wat ons voortdurend wordt wijs gemaakt sinds de zondeval.
Maar de bijbel leert ons iets geheel anders… zo anders dat het zelfs in kerken meestal wordt doodgezwegen (en vaak is dat niet eens bewust)… want de idee van een ‘vrije wil’ is zo vanzelfsprekend, zo heilig in onze gedachten, dat we de gans andere boodschap van de Schrift eigenlijk niet eens kunnen bevatten (menselijk gesproken). Paulus zou zeggen dat het niet geopenbaard wordt aan de ‘natuurlijke’ mens.
De bijbelse boodschap is een ‘geestelijk’ boodschap die alleen door een geestelijk (herboren) mens gegrepen kan worden. Het evangelie is een, met andere woorden, on-natuurlijke boodschap… tegen de vleselijke natuur van de mens in… Want wat zegt ons de bijbel als je het aandachtig leest (zoals bijvoorbeeld onze tekstlezing) : er is helemaal geen ‘vrije’ wil in de mens!
Er is wel een wil in de mens (ja, dat wel!), maar die is allesbehalve ‘vrij’ en juist geketend aan het kwade (dat wil zeggen in opstand tegen God). We kunnen kiezen hoe we zondigen!
Maarten Luther zegt het ons (ongeveer) zo : ‘Indien iemand zijn redding ook maar in het minst laat afhangen van z’n eigen vrije wil (de eigen keuze) van de mens, die heeft niets begrepen van genade, en hij kent Jezus Christus eigenlijk niet.’
Want : (en we nemen nu onze tekstlezing bij de hand)
- ieder mens is dood (‘… en toch wilt gij niet tot Mij komen om leven te hebben.’)
- alleen in Jezus Christus is leven (‘… en toch wilt gij niet tot Mij komen om leven te hebben.’)
- iedereen die komt tot Jezus ontvangt leven (‘… en toch wilt gij niet tot Mij komen om leven te hebben.’), en dat is dan ook het enige wat moet gebeuren! Komen tot Jezus (en niets anders).
- de mens kan dit niet uit zichzelf (uit eigen wil), want ‘… en toch wilt gij niet tot Mij komen om leven te hebben.’
Jaja, de mens heeft een wil! Maar hoe is die wil? De wil van de mens is om niet te komen tot Hem die leven geeft !! Dat is dan die bejubelde wil van de mens… Arme mens!
Laten we nu elk van die 4 puntjes nader toelichten.
Ten eerste, dat de mens werkelijk ‘dood’ is, zelfs al loopt ons lichaam nog rond. De tekst zegt het duidelijk : ‘… en toch wilt gij niet tot Mij komen om leven te hebben.’ Er is alleen maar leven mogelijk als je tot Jezus komt. Ben je (nog) niet tot Jezus gekomen, dan heb je dat leven nog niet… en dus ben je nog dood.
Dood van nature, sinds de zondeval. God zei tegen Adam : ‘wanneer je daarvan (van de boom van kennis van goed en kwaad) eet, zul je onherroepelijk sterven!’ En daarom staat er in Ef. 2:1 dat wij dan ook werkelijk dood zijn door onze overtredingen en zonden.
En dat is dan ook de toestand waarin we verkeren vòòr onze ‘wedergeboorte’ : dood in de ogen van God, zelfs al weet ons lichaam het nog niet. Als ik even zo vrij mag zijn om een modern beeld te gebruiken : als je de stekker van een ventilator uit het stopcontact haalt, dan draait hij wel nog een heel eind door… maar wel altijd trager en trager tot hij uiteindelijk stilvalt. Zo is het menselijke (schijn) ‘leven’ zonder God. Net zoals die stilvallende ventilator nog even de schijn wekt dat hij eigenlijk werkt zoals het hoort, zo wekt de natuurlijke mens de schijn dat hij leeft en dat hij kan kiezen met z’n vrije wil… maar er is geen ‘electriciteit’ meer, geen leven in de mens sinds de zondeval. Op het ogenblik dat Adam de verboden vrucht at, stierf hij vanbinnen (verloor hij de connectie met de ‘electriciteit’ van God, zou je kunnen zeggen).
Leven is alleen maar mogelijk in relatie, in connectie met deze God. Dit is de bijbelse definitie van leven : relatie hebben met God, de Levende. Leven zonder God is geen leven!
En wie dood is, is ook niet in staat om keuzes te maken… heeft geen ‘vrije’ wil. De dood is in alle aspecten van het mens-zijn aanwezig… daarom dat het lichaam aftakelt en sterft, en daarom dat de ziel van de mens niet in staat is om op eigen kracht tot Hem te komen die leven geeft.
Het wordt ook wel de ‘totale verdorvenheid’ van de mens genoemd. En met ‘totaal’ wordt dan bedoeld in alle facetten van het mens-zijn is er alleen de dood.
‘… en toch wilt gij niet tot Mij komen om leven te hebben.’ Leven is, met andere woorden, alleen te vinden in Hem! Dat is in Jezus. Dit is ons tweede puntje.
Voor een zondaar is er geen leven in God de Vader, en ook geen leven in de Heilige Geest. Er is alleen leven in Christus : ‘Ik ben de weg‘… niet ‘een’ weg… niet een mogelijkheid temidden van allerlei andere… Nee, de enige weg, de enige mogelijkheid voor een zondaar (voor iemand in opstand tegen God)… voor u en ik dus.
Ik wil even met opzet de ongelofelijke intolerantie opmerken van deze uitspraak van Jezus. Laten we goed beseffen wat hij zegt : leven hebben (opstaan uit de dood waarin we gevallen zijn) is alleen mogelijk wanneer je tot Hem, tot Jezus komt… Ik weet dat het heel erg hip is om te denken dat je via allerlei ‘wegen’ tot bij God kan komen. Dat is ‘tolerant’ ten opzichte van andere godsdiensten, en zelfs filosofieën… Dan laat je iedereen… ‘vrij‘ in z’n keuze…
Maar wacht… de mens is… dood. Er is helemaal geen vrije wil. En de enige mogelijkheid om te leven… om tot leven te komen is in en door Hem, Jezus.
Hoeveel mogelijkheden had Lazarus om uit het graf te komen?…
Was Lazarus ‘vrij’ in z’n keuze wat betreft de manier waarop hij tot leven kwam?…
Nee… Lazarus kwam tot leven omdat Jezus daar was… en niemand anders.
En zo komen we eigenlijk automatisch uit bij ons derde puntje : ‘… en toch wilt gij niet tot Mij komen om leven te hebben.’ Iedereen die komt tot Jezus ontvangt dit leven…
Merk op dat het ook alles of niets is : of je komt tot Jezus en ontvangt het leven, of je komt niet en ontvangt het leven dan ook niet. Een tussenoplossing bestaat niet. Je kan niet een beetje komen (halverwege) en een beetje leven ontvangen… De redding is niet een klein beetje redding (een eerste aanzet) en de rest die dan zogezegd afhangt van onze inspanning. Nee, allesbehalve!
Kwam Lazarus maar een klein beetje tot leven??… Nee toch, hij was eerst volledig dood en kwam dan volledig tot leven.
Merk op dat hij uit het graf tot Jezus kwam : alleen tot Jezus komen brengt leven. Alleen zij die komen ontvangen leven… maar ook : alleen zij die leven ontvangen kunnen komen!! Hoe kon Lazarus leven ontvangen? Hoe kon hij komen? Hoe werd hij in staat gesteld om het graf te verlaten en tot Jezus te komen??… waarom gebeurde dat alles met Lazarus?…
Omdat Jezus tot hem naderde (voor de ingang van het graf ging staan) en hem riep!
En zo komen we bij het vierde puntje : ‘… en toch wilt gij niet tot Mij komen om leven te hebben.’
Lazarus kwam tot leven omdat Jezus tot hem naderde en hem riep. Doet Jezus dat niet… dan is het onmogelijk voor de mens om te komen tot Hem die leven geeft.
Wij willen dat namelijk niet…
We zien dat ook heel mooi in de gelijkenis van het ‘koninklijke bruiloftsmaal’ (Matt. 22). De koning nodigt gasten uit om te komen naar het grote feest : ‘En de koning zond zijn slaven uit om de ter bruiloft genodigden te roepen, doch zij wilden niet komen.’ (vers 3).
Daarom dat de koning zijn slaven opnieuw uitzend en wat moeten ze doen?… ‘En die slaven gingen naar de wegen en verzamelden allen, die zij aantroffen, zowel slechten als goeden. En de bruiloftszaal werd vol…’ (vers 10).
De knechten verzamelden iedereen die zij aantroffen… zowel slechten als goeden. Of met andere woorden : of die mensen het nu verdienden of niet, ze werden bij de groep gebracht. Eigenlijk krijg je niet echt de indruk dat ze zelfs veel keus hadden…
Want het zijn de knechten die ‘verzamelen’ (actief). Zij die verzameld worden gedragen zich passief.
Het Griekse woordje voor ‘verzamelen’ is ‘sunagoo’, waar het woordje ‘synagoge’ van afkomstig is. De synagoge, de kerk, de gemeente… dat zijn zij die geroepen zijn door die knechten en verzameld worden om aan te treden aan het hemelse bruiloftsmaal. En zo is het ook met ons, broeders en zusters… wij willen niet (van nature) maar zijn geroepen en worden verzameld door Hem die leven geeft.
Waarom Hij ons roept en ons verzameld?…. Het is genade!
En zelfs al zijn we dan gekomen tot Jezus en hebben we leven ontvangen (dat is : we zijn herboren)… dan nog zijn er ogenblikken dat we… niet willen. Een christen die eerlijk is kent zijn zwakke plekken (kijk in uw eigen hart)… waar zonde voortdurend insluipt in z’n leven.
Want de wet in onze leden strijdt met de Geest die in ons is. Dus als wij die herboren zijn toch nog met een wil opgescheept zitten die tegengesteld is aan God, hoeveel te meer zij die nog dood zijn in overtredingen en zonde?
En waarom is dat eigenlijk? Waarom ‘willen’ we niet?… Omdat we menen (zelfs als christen helaas)uit onszelf ‘leven’ te hebben. Dat is : we willen niet afhankelijk zijn van deze God. We hebben Hem niet nodig, denken we. We willen zelf God zijn in het diepst van onze gedachten.
Dat is de definitie van de zondeval…
Heel wat ‘moderne’ christenen menen dat het allemaal zo erg niet is. Dat we gewoon moeten trachten ‘goed’ te leven, vriendjes zijn van elkaar… het voorbeeld Jezus volgen, en dat soort dingen…
Als we zo denken, broeders en zusters, dan begrijpen we de ernst niet van de zondeval. We minimaliseren het en denken dat Adam eigenlijk alleen maar z’n (geestelijke) pink heeft gebroken… In onze huidige maatschappij met haar vernieuwende pedagogische waarden mag je niet spreken van de ‘totale verdorvenheid’ van de mens…
Broeders en zusters, ik smeek u bij de bijbel te blijven!
Sinds de zondeval is de Dood ingeslopen in het diepste wezen van de mens. We leven zonder God en zijn daarom geestelijk (en binnenkort lichamelijk) dood. Wij willen niet komen tot Hem die leven geeft… wij willen dat niet van nature.
Maar dit is de troost en de hoop van het evangelie (de goede boodschap) : dat Hij Zelf (Jezus) gekomen is te midden van ons om ons te roepen en ons te verzamelen (tegen onze wil in!) om ons te brengen naar het hemelse bruiloftsmaal.
En waarom is het zo belangrijk om ons te blijven herinneren dat we dit alles aan Hem te danken hebben… dat alles van genade afhangt?…
Omdat we ten eerste nederig zouden zijn ten opzichte van onze naaste (wij zijn niet beter dan een ander!) en ten tweede dat we tot het besef mogen komen dat alle eer en glorie behoort aan Hem die ons leven geeft!
Voorbede.
Hemelse Vader,
wij willen U danken voor het leven
dat U ons schenkt in genade.
Het leven dat wij niet verdienen.
Schenk ons ook het inzicht dat wij zonder U
dood zijn in overtredingen en zonden.
Schenk ons ook de wijsheid om te begrijpen
dat wij zonder U op geen enkele manier leven,
en dat wij helemaal geen ‘vrije’ wil hebben…
Dat de enige manier om te leven ons komen is tot U.
En dat wij alleen komen wanneer we geroepen zijn
door Jezus, Uw Zoon, uit de dood.
Dat we alleen komen wanneer we verzameld worden
door wat Hij deed voor ons aan het kruis.
Leer ons wat het betekent wanneer Jezus
‘de weg, de waarheid, en het leven‘, wordt genoemd.
Geen andere mogelijkheid tot leven dan deze :
Jezus Christus en die gekruisigd.
Leer ons bovenal nederig te zijn.
Niet te menen dat we meer zijn dan een ander,
omdat we ‘christen’ zijn
en dat denken aan onszelf te danken te hebben…
Alles wat we zijn, zijn we door Uw genade.
Behoed ons ook voor allerlei verkeerde conclusies
die we toch zo graag trekken uit het wonder van Uw genade.
Uw redding van ons, Uw genade…
is onze troost, onze hoop… Uw goede boodschap voor ons.
Zodat alle eer en glorie aan U toebehoort!
Amen.
Bijbelse Preken 