Bijbelse Preken

Gemeente,

‘Door het geloof heeft Mozes, toen hij groot geworden was, geweigerd een zoon van de dochter van de farao genoemd te worden. Hij koos ervoor liever met het volk van God slecht behandeld te worden dan voor een ogenblik het genot van de zonde te hebben…’
In het elfde hoofdstuk van de brief aan de Hebreeën geeft de schrijver ons een lange lijst van geloofsgetuigen. Veel van deze getuigen staan wel erg ver van ons bed : Abraham moest weg gaan uit zijn geboorteland en zijn enige zoon offeren…. dat kun je moeilijk van ons verwachten (ik denk ook niet dat God zulke dingen van ons vraagt). Noach moest een ark bouwen om te ontsnappen aan het letterlijke einde van de wereld toen… dat gaan wij ook nog niet snel moeten doen.
Maar Mozes koos er voor om met het volk van God slecht behandeld te worden… dat staat veel dichter bij ons dan die andere voorbeelden. Want Mozes moest bepaalde zaken uit zijn leven opgeven en kiezen voor andere dingen : dat is iets dat eveneens van ons gevraagd wordt!

Mozes moest drie dingen opgeven. Laten we nader toekijken en beseffen dat dit evenzeer voor ons geldt. Wat moest Mozes opgeven?
Ten eerste dit : status : ‘hij weigerde een zoon van de dochter van de farao genoemd te worden.! Mozes was een prins van Egypte : één van de hoogste posities in dat land. Alles wat een mens kan verlangen van status was voor handen : rang, macht, eer, titels… Hoeveel mensen streven ernaar hun ganse leven om te stijgen in die rangorde. Ze willen status verwerven : aanzien, zodat anderen naar hen opkijken. De mens wil van nature (zondige natuur) boven de medemens gesteld worden.
Mozes kreeg dit alles gratis en voor niets… maar hij wilde er niet van weten. Hij keerde het de rug toe.

Het tweede aspect dat Mozes opgaf was : genot : Als prins van Egypte had hij ongetwijfeld toegang tot elke vorm van genot. Of het nu sensueel genot was, of intellectueel genot, of sociaal genot…. Alles waar miljoenen mensen in hun korte leven naar streven lag ongetwijfeld binnen Mozes handbereik. Iedereen wil genot… voor elk van ons is dat misschien een andere vorm van genot, en vaak kijken we dan neer op die vorm van genot die een ander kiest… Maar elk mens wil van nature (zondige natuur) genot (van welke aard dan ook) in zijn of haar leven. Mozes kreeg dit alles gratis en voor niets… maar hij wilde er niet van weten. Hij keerde het de rug toe.

Het derde aspect dat Mozes opgaf na status en genot was : rijkdom : de macht van geld in onze verdorven maatschappij. Alles, maar werkelijk alles, is beschikbaar voor zij die het kunnen betalen! Alles, in onze maatschappij, draait om geld. En Mozes, als prins van Egypte, kreeg dit alles gratis en voor niets. Hij hoorde bij de rijksten van Egypte… maar hij wilde er niet van weten. Hij keerde het de rug toe.

Meer nog : hij koos er bewust voor om deze dingen te verlaten. Niet in een jeugdige opwelling, want hij was al 40 jaar oud toen hij deze keuzes maakte. Sommigen van ons zouden misschien durven zeggen dat hij of zij daar ook niet voor kiest, maar dan is dat omdat hij of zij het gewoon nooit gehad heeft. Het is bijvoorbeeld makkelijk voor mij om te zeggen : Ik kies er voor om niet rijk te zijn (daar er toch geen mogelijkheid is voor mij om rijk te zijn)… Maar niet zo Mozes : die geboren was in status en rijkdom en met elke vorm van genot binnen handbereik. Mozes wilde er niet van weten. Hij keerde het de rug toe!

Tot zover wat Mozes moest opgeven. Laten we nu kijken naar de drie aspecten waar hij zelf voor koos.
En wel ten eerste dit : hij koos voor verachte mensen : Zoals pater Damiaan koos voor de melaatsen zo koos Mozes voor het slavenvolk Israël. Maar niet vanop een veilige afstand, zoals wij wel eens ‘kiezen’ voor armen en minstbedeelden : wij geven wat geld en blijven in onze luxe lekker zitten. Nee, Mozes koos (net zoals pater Damiaan) om te leven bij de verachte mens, om er deel van te gaan uitmaken! Hij koos ervoor om deelgenoot te worden in hun lijden!

Ten tweede : Mozes koos dus om te lijden : Hij verliet het gemak, het comfort van het paleis van Farao, en sloot zich aan bij een onderdrukt volk dat uiteindelijk rondzwierf in de woestijn. Ja, Mozes stierf in die woestijn! Een leven van ontberingen en moeilijkheden was zijn deel… Niet door omstandigheden (waaraan hij niets kon doen)… Nee, hij had ervoor gekozen!

En ten derde, omdat hij koos voor verachte mensen en lijden, koos hij dus ook voor minachting door de naaste : het staat misschien niet beschreven in de bijbel, maar hoe zal Mozes ontvangen zijn geweest aan het hof van Farao, als gevallen prins?… Als iemand die met opzet die status had opgegeven, die macht, die rijkdom?… Hoe zullen ze neergekeken hebben op zo’n iemand. Zullen ze hem niet gek verklaard hebben? Zwak, onnozel, belachelijk….? En dat zullen voor hem geen vreemden geweest zijn, maar wel zijn eigen adoptie-familie, zijn vroegere vrienden aan het hof…

We kennen het verhaal van Mozes te goed, waardoor we niet langer stilstaan bij de onmogelijke keuzes die deze man maakte. Niet voor niets wordt hij omschreven als ‘vriend van God’. Hij wilde geen deel hebben aan datgene waar elk mens naar verlangt : status, genot, rijkdom. En hij koos voor verachte mensen, lijden en minachting door de naaste.

Waarom, broeders en zusters, koos hij op deze wijze?? Laten we stilstaan bij het principe die hem bewoog om zo te handelen. En dit principe mogen we vinden in onze tekstlezing. Dit principe is groots in haar eenvoud : het wordt omschreven met dit ene, kleine woordje : GELOOF!
Mozes had geloof. Geloof was de bron, de reden van zijn wonderlijke keuzes. Geloof bracht hem tot het verwerpen van status, genot, rijkdom… en liet hem kiezen voor verachte mensen, lijden en minachting. Hij deed dit alles omdat hij geloofde.

Ons Nederlands woordje ‘geloof’ mist echter een belangrijk aspect van het Griekse woordje voor geloven (‘pisteuoo’). Wanneer wij spreken van geloof (in ‘t Nederlands), dan bedoelen we eigenlijk te zeggen dat we iets aannemen voor waarheid. De nadruk ligt met andere woorden op het intellectuele aspect. Geloof is voor ons maar al te vaak : het aanvaarden van bepaalde geloofsuitspraken. Vb. je gelooft in de opstanding : je neemt aan dat het inderdaad zo gebeurd is. Maar in het Grieks wil ‘geloof’ echter zoveel zeggen als : ‘je vertrouwen erop stellen‘ (omdat je het aanneemt voor waarheid). Dus in het Nederlands hebben wij maar de helft van het woord.
En dat is iets dat veel ‘gelovigen’ missen in hun leven : ze ‘geloven’ wel in het evangelie… dat is : ze nemen het aan voor waar… maar ze doen er niets mee in hun leven, omdat ze er niet op vertrouwen. Waarachtig geloof is zo veel meer dan ‘weten’ : je moet je vertrouwen erop stellen en daarom komen tot keuzes, tot handelen vanuit dat geloof!

Mozes geloofde, dat wil zeggen : hij vertrouwde erop dat God Zijn beloftes zou houden (zelfs al zag hij er nog niets van in z’n leven op dat ogenblik).
Mozes geloofde dat voor God niets onmogelijk is. Gezond verstand zal de kansen van het slavenvolk Israël maar heel laag ingeschat hebben. Niet zo bij Mozes : want hij vertrouwde erop dat het volk Israël bevrijd zou worden, en daarom handelde hij er naar. Zijn geloof bepaalde zijn keuzes en beslissingen!
Mozes geloofde dat God het beste met hem voor had. Hij vertrouwde erop dat kiezen voor verachte mensen, lijden en minachting, de juiste keuze was voor de beste toekomst (niet naar de norm van de maatschappij waarin we leven, maar naar de norm van het Koninkrijk van God).
Geloof deed Mozes ver vooruit kijken : hij bleef niet vasthangen aan dit leven, aan zijn eigen korte aardse leven. Maar hij zag, door geloof (dat wil zeggen : hij vertrouwde op), het plan van God voor de mens, voor het volk van God. En omdat hij vertrouwde, handelde hij er naar! Konden ook wij maar dit leren : geloof is zo veel meer dan ‘weten’. Het is een vertrouwensrelatie, en het brengt ons dan ook tot daden, tot handelen.

Broeders en zusters, wat kunnen we hier practisch uit leren? Toch wel ten eerste dit : dat wij dezelfde keuzes moeten maken als Mozes vanwege ons geloof : dat is, dat we God moeten verkiezen boven deze wereld, deze maatschappij. Ook wij moeten kiezen voor verachte mensen, voor lijden in ons leven, voor minachting door de ander… boven status, genot en rijkdom. Want velen van ons ‘geloven’ wel (aanvaarden het evangelie als waarheid), maar doen niets. Velen leven in een goedkoop en makkelijk christendom, die niemand voor het hoofd stoot, en die geen offers van ons vraagt, die ons niets kost…. en die bijgevolg niets waard is! Kies dan heden wie gij dienen zult : God of de Mammon. Je kan in je keuzes niet aan twee kanten staan : of je bent de vriend van Christus, of je bent een vriend van deze wereld. En als je kiest voor Christus dan zul je merken dat er een prijskaartje aanhangt, dat er offers van je gevraagd worden. Welke offers maak je dan? Kan je je daar iets bij voorstellen? Welk kruis draag je in je christelijk geloof??…

Ten tweede moeten we opmerken dat het enige dat je ooit zo ver zal brengen dat je God verkiest boven de maatschappij, dat is geloof! En dan heb ik het over geloof in de juiste, bijbelse betekenis : geloof als vertrouwen! Niets anders zal je doen kiezen voor God : kennis niet, gevoel ook niet, liturgische rituelen niet… Nee, alleen wanneer je werkelijk vertrouwt op deze God zul je de moeilijke beslissingen kunnen nemen… omdat je vertrouwt op Hem! Het is het vertrouwen dat we kunnen rekenen op de beloftes ons gegeven in de bijbel. Alleen ‘weten’ dat ze er staan is niet genoeg, broeders en zusters. Wanneer je vertrouwen op de beloftes groter is dan je vertrouwen op aardse zaken, zul je komen tot een bepaalde levenswijze, tot keuzes die we als ‘christelijk’ kunnen bestempelen. Doe je dat niet, dan kunnen we met Jakobus spreken van een dood geloof! Dat is het geloof dat wel weet (zijn bijbel kent), maar er niet naar handelt, omdat er geen vertrouwen is. Het is zo’n vertrouwen die er voor zorgde dat Noach zijn ark ging bouwen op het droge land (tegen beter weten in). Het is zo’n vertrouwen die er voor zorgde dat Abraham zijn zoon Izaak wilde offeren, omdat hij vertrouwde dat hij zijn zoon toch ging terugkrijgen vanuit de dood. Het is dit vertrouwen die bergen kan verzetten.

Het derde, en laatste puntje, is dat het geheim om grootse daden te stellen voor God, het hebben van een groot geloof (vertrouwen) is! We praten vaak over gaven en talenten om iets te kunnen doen, en gebruiken dat dan vaak als excuus (want wij hebben dit of dat talent niet uiteraard, denken we). Maar we vergeten dan dat geloof (het vertrouwen op die Ander) de wortel is van alles. Wanneer je wandelt met God zul je maar zover gaan als je vertrouwen toelaat! Wat we bereiken in ons leven voor God, is proportioneel aan ons geloof. Onze innerlijke vrede, geduld, moed, inzet… onze werken zal afhangen van ons hoeveelheid vertrouwen op Hem.

Wanneer we lezen over bijzondere mensen, zoals bijvoorbeeld een pater Damiaan, dan denken we vaak : wat een talenten had die man! Ik zeg u : het belangrijkste wat hij had was een immens geloof : hij stelde zijn vertrouwen op deze God van de bijbel, daar op zijn eiland.
En zo’n geloof, zo’n vertrouwen is bereikbaar voor een ieder van ons. Laten we dagelijks leren bidden : Vader, schenk ons geloof! Schenk ons steeds meer en meer vertrouwen op U! En wanneer die wortel toeneemt in ons leven dan zullen we steeds meer en meer komen tot heiligheid : het bidden zal toenemen in ons leven, het streven naar Zijn wil zal toenemen in ons leven. Steeds meer en meer zullen we kiezen voor verachte mensen, lijden zal ons niet afschrikken… we zullen niet langer wijken voor de minachting door anderen. Broeders en zusters : kom toch tot geloof in je leven : dat is : leer steeds meer en meer te vertrouwen op Hem die voor ons zorgt! Wanneer deze wortel steeds groter wordt, zul je ook steeds meer vruchten dragen in Zijn Naam.
Vader, wij geloven! Kom ons ongeloof te hulp!

Voorbede.

Leer ons in dit leven om te kiezen.

Om de juiste keuzes te maken vanuit geloof.

Leer ons om niet te kiezen voor datgene

wat deze maatschappij zo belangrijk vindt :

status, genot, rijkdom….

Maar leer ons om de juiste weg te volgen :

te kiezen voor de verachte mensen in deze wereld,

zij die opzij geschoven worden,

zij die als onbelangrijk gelden,

zij die eenzaam en verlaten zijn,

honger en dorst lijden, of ziek en gebroken zijn….

Leer ons om te kiezen voor dit mee-lijden met hen.

En dat we niet wijken voor zij die, vanwege deze keuze,

minachting voor ons hebben.

Geef ons daartoe ‘geloof’ Vader!

Waarachtig geloof, niet alleen het aanvaarden van Uw Waarheid,

maar ook om te kunnen leven vanuit die Waarheid.

Dat geloof werkelijk vertrouwen mag zijn op U.

Dat we vanuit dit geloof mogen komen tot de juiste keuzes,

tot handelingen in Uw Naam.

Dat we leren vertrouwen op Uw beloftes in de Schrift.

Dat we leren leven vanuit die beloftes…

En dus niet kiezen voor deze wereld, deze maatschappij,

dat we niet kiezen voor status, genot of rijkdom.

Maar dat we in vertrouwen kiezen voor de hulpbehoevende naaste.

Dat we kiezen voor lijden wanneer we anderen kunnen helpen.

Maar vaak schiet ons geloof, dit vertrouwen, te kort…

Wij bidden U, Vader, schenk ons dit geloof steeds meer en meer,

zodat we mogen leven tot Uw eer en glorie.

Amen