Ef. 4 : 17 – 32 + 1 Tim. 6 : 2b – 10
Gemeente,
‘Maar gij geheel anders : gij hebt Christus leren kennen…’ (NBG) ‘Maar zo hebt u Christus niet leren kennen…’ (NBV). De NBV tekst is de meer letterlijke vertaling… hoewel de vrijere vertaling van de NBG heel mooi het spanningsveld aangeeft van het Griekse woordje ‘maar’…
‘Maar’ wij zijn (als christen) ‘geheel anders’ dan de heidenen die beschreven worden in de voorafgaande verzen 17 – 19… de bedoeling is het aangeven van contrast : wij christenen zijn zo niet!
Dit is het onderwerp van deze tekst van Paulus : als we inderdaad christenen zijn… dan zijn we anders! Anders in ons denken, anders in ons gedragen. Er moet een duidelijk herkenbaar onderscheid zijn tussen christenen en de mensen van deze wereld.
En dan stel ik mij dus de vraag : merkt u dat verschil?… tussen de kerk en de wereld?… tussen uzelf en de wereld?…
Ik vrees het ergste (ook als ik naar mezelf kijk)…
Of is er misschien zo weinig onderscheid tussen ons en de wereld omdat de wereld beter geworden is sinds de tijd van Paulus?… Het zou kunnen dat de wereld, de maatschappij collectief ‘beter’ aan het worden is… op een hoger niveau getild wordt zoals God het wil… Sommigen zeggen dat… dat de ganse wereld langzaam aan het groeien is naar het Koninkrijk van de hemelen, en dus, stapje voor stapje, ‘beter’ aan het worden is (da’s zo’n modern theologische gedachte).
Ik vrees dat je ook, en misschien terechter (bijbelser!), het omgekeerde mag zeggen : dat er zo weinig onderscheid is tussen kerk en wereld omdat de kerk altijd maar ‘slechter’ aan het worden is… steeds meer gaat gelijken op deze wereld, deze maatschappij… steeds minder beantwoordt aan wat God wil… en dat dit helaas ook voor ons geldt!
Van de puritein Richard Rogers (ca 1600) is de volgende anekdote bekend : een man van standing en klasse kwam op een dag naar Reverend Rogers en drukte zijn sympathie uit voor de puriteinse beweging en de kerkgemeenschap van Rogers maar voegde er aan toe dat hij toch vond dat ze toch te precies en te exact waren in hun regeltjes (wat moraal betreft en de kerkelijke tucht), waarop Rogers antwoordde : ‘Ik dien een precieze en exacte God’!
Ik vrees, broeders en zusters, dat we juist dit laatste vergeten zijn. Als je de bijbel ernstig neemt (en leest) dan kan het niet anders dan dat er een op te merken onderscheid moet zijn tussen de kinderen van God en de kinderen van deze wereld. Kan duisternis gelijken op licht? Kan dood gelijken op leven?… Die dingen zijn radicaal verschillend van elkaar!
Of met andere woorden : als er geen onderscheid is tussen ons denken en de algemene gedachten van deze wereld wat waarden en normen betreft… dan zijn wij van deze wereld (en geen kind van God). Als er geen onderscheid te merken is tussen ons handelen en de algemeen aanvaardde handelswijze van mensen in deze wereld… dan zijn wij van deze wereld (en geen kind van God)!
Er is iets aanwezig wat christenen ‘apart zet’ van de rest van de wereld : zij zijn ‘heilig’.
Dat wil niet zeggen ‘perfect’… dat wil niet zeggen ‘zonder zonde’…
Maar de waarden en de normen (datgene wat ‘normaal’ is voor een christen) zijn anders dan die van de wereld waarin we leven… datgene wat richting geeft aan de manier waarop een christen denkt en handelt is gans anders, geheel anders!
De eerste stap in het spirituele leven van een christen is ‘bekering’ : dit is nu het omkeren… het overstappen van het ene denkkader naar een gans ander denkkader. Overstappen van het ene kader van waarden en normen naar dat gans andere kader van waarden en normen die een christen hanteert.
Eigenlijk kunnen we hier het beeld gebruiken van een bootje die stroomafwaarts vaart. Bekering is wanneer je het bootje doet omdraaien tegen de stroom in. Maar bekering is niet alles, want doe je niets na je bekering, dan wordt het bootje nog altijd achterstevoren meegesleurd met de stroom. Dit is eigenlijk wat met veel christenen gebeurd. Ze zijn wel bekeerd, ze geloven in Christus, het zijn christenen… maar ze doen niets… er verandert niets in hun leven. En ze gaan dus gewoon met de stroom mee zoals alle andere mensen.
Maar gij geheel anders! Roeien zullen we, tegen de stroom in. Dat vergt inspanning… dit is wat we ‘heiliging’ noemen : het werk die een christen moet trachten te volbrengen hier in dit leven. En het is hard werken om tegen de stroom in te varen!
Vaak raken we vermoeid of glijdt de roeispaan even uit onze handen en worden we weer een eindje meegesleurd… het kan niet anders, ook in het leven van een christen. Maar dit is onze taak : om niet op te geven te roeien tegen de stroom van deze maatschappij in. Denk daaraan, broeders en zusters, wanneer er geen onderscheid meer is tussen je leven en dat van de buren.
Dit is de eerste les die we steeds voor ogen moeten houden als christen : ‘Maar zo (zoals de maatschappij ons voortoont) hebt u Christus niet leren kennen…’
Het gaat hier dus niet zozeer over het van buiten leren van de geloofsleer omtrent Christus (wat in sommige kerken vaak het belangrijkste is). Het gaat om het leren kennen van Christus zelf als persoon… een persoonlijke relatie hebben met Christus zelf en de gevolgen (de consequenties) die dat heeft voor je leven in deze maatschappij!
Er zijn er die erin slagen om alles te weten (te leren) wat Christus betreft (geschiedenis, theologie, Grieks, Hebreeuws…)… ja, er zijn er zelfs die erin slagen om daarin les te geven… en toch hebben ze Christus zelf nooit leren kennen!
Let op, ik zeg niet dat het nutteloos is om dingen over Christus te kennen (aangaande hem). Hoe meer hoe beter ongetwijfeld. Maar dat is helemaal niet de essentie van geloof. Geloof is vertrouwen. En vertrouwen is altijd gebaseerd op een persoonlijke relatie. En die persoonlijke relatie zal (moet!)gevolgen hebben in je leven… een ander leven dan datgene wat als ‘normaal’ wordt beschouwd in deze wereld.
Als in de wereld status wordt verleend naargelang de grootte van je huis, dan is dat voor een christen niet zo! Wij zijn anders.
Als in de wereld status wordt verleend naargelang de grootte van je auto, dan is dat voor een christen niet zo! Wij zijn anders.
Als het in de wereld ‘normaal’ wordt gevonden dat je één à tweemaal per jaar op vakantie gaat in het buitenland, dan is dat voor een christen niet zo!
Ik ken mensen die mij zeggen, als het gaat over op vakantie gaan, ‘waarvoor leef ik anders?‘… Of met andere woorden zij leven voor de grootte van hun huis, de grootte van de auto, en de afstand die ze kunnen afleggen om uit te rusten in exotische plaatsen… Als dit gedrag ‘normaal’ is en vanzelfsprekend… ja, dat je eraan moet meedoen om ‘normaal’ te zijn… dan heb je voor jezelf een afgod gemaakt. Zo is een christen niet!
Een christen dient slechts één God! Geen afgoden in je leven! Want een christen leeft niet voor zichzelf, maar ter ere van God en om de naaste lief te hebben!!
Daarom schrijft Paulus (1 Tim. 6:7-10) ‘Want wij hebben niets op de wereld meegebracht, wij kunnen er ook niets uit medenemen. Als wij echter onderhoud en onderdak hebben, dan moet ons dat genoeg zijn…’ O, konden christenen maar overtuigd zijn van deze bijbelse waarheid!
‘Maar wie ‘rijk’ willen zijn (grootte van je huis, van je auto, de verre afstanden die je moet afleggen om op vakantie te kunnen gaan, luxe!), vallen in verzoeking, in een strik, en in vele dwaze en schadelijke begeerten…’ Dit is, denk ik zo, de definitie van de ‘moderne’ mens!
Ik vrees dat het zelfs veel verder gaat dan dit… We leven in een maatschappij waar het zo vanzelfsprekend gevonden wordt dat beide partners in een gezin buitenshuis moeten werken om ‘rond te kunnen komen’ (heet dat dan). Het gevolg is dat eventuele kinderen gedumpt worden in kinderdagverblijven en behoeftige ouderen in rusthuizen. Dat gebeurd onder het mom van allerlei pedagogische waarden (‘zo leren ze zelfstandig te zijn’, ‘ze zijn onder hun leeftijdsgenoten’… excuses genoeg!)… de waarheid is dat persoonlijke relaties worden opgeofferd aan de afgod van status en luxe (de Mammon).
U denkt dat ik overdrijf?… Ik vrees dat ik niet hard genoeg ben! Zelfs als christenen zijn wij zo gehersenspoeld door de wereld waarin we leven… Afgodische praktijken worden als ‘normaal’ bestempeld. Wees ons genadig Heer!
Misschien bent U nu boos omdat ik enkele voorbeelden gebruik die toevallig een gevoelige snaar bij U raken. Ik vraag Uw vergeving! Er zijn ongetwijfeld nog honderden andere voorbeelden te geven van onchristelijke praktijken in deze maatschappij die ook (helaas) door christenen als ‘normaal’ worden bestempeld. Misschien beter dat ik die niet geef… (anders wordt ik nog gestenigd).
Het punt die we willen maken is : datgene wat vaak als ‘normaal’ wordt bestempeld in deze maatschappij is dat niet voor een christen. Dat vergt alertheid bij de christen en het stellen van kritische vragen… Is ons gedrag wel ‘normaal’ (is de norm van ons handelen wel christelijk)? Hoe spreekt de bijbel? (toegegeven, wat zeker niet altijd even doorzichtig is)… Maar een christen heeft de taak om vragen te stellen en vraagtekens te plaatsen bij elk gedrag dat ‘normaal’ wordt geacht. Laat U niet zomaar meeslepen door gewoontes en tradities van een wereld die vreemd is aan de God die ons liefheeft.
Hoe kan U dat ontdekken… of U zich als een christen gedraagt, of meeheult met de wereld?
Lees je bijbel! Niet alleen je favoriete verzen, maar ook die verzen die een ongemakkelijk gevoel geven! We hebben er al eentje gelezen vandaag :… ‘Als wij echter onderhoud en onderdak hebben, dan moet ons dat genoeg zijn…’ (Laat dat vers eens goed bezinken!)… Ik denk dat niemand van ons wil beseffen wat dit eigenlijk mag betekenen voor onze huidige levensstandaard. Of althans voor datgene wat wij als volledig ‘normaal’ beschouwen aangaande onze financiële inkomsten…
Dit is dan ook meteen de bijbelse definitie van ‘rijkdom’ : als je meer hebt dan onderhoud en onderdak (modern zouden we dat noemen : meer hebben dan de primaire behoeftes : eten en drinken hebben, wat kledij, een dak boven je hoofd…). Heb je meer dan die dingen, dan hoor je bij de ‘rijken’, bijbels gezien. Als je dit eenmaal beseft dat wij hier in de westerse wereld, automatisch bij de categorie ‘rijken’ horen, dan gaan verhalen in de bijbel anders spreken : ‘de rijke jongeling’ of ‘de rijke man en de arme Lazarus’… dat wordt plots veel persoonlijker… met een boodschap rechtstreeks voor ons!
Uiteraard gaat het niet alleen over deze dingen die ik nu even heb aangehaald… Het gans anders zijn van een christen ten opzichte van de wereld strekt zich uit over alle geledingen van het dagelijkse leven. Een christen moet gans anders zijn wat luxe en status betreft, maar ook wat sexuele relaties betreft bijvoorbeeld, of het handelen ten opzichte van de mensen die je niet kan luchten (je vijanden)… Op elk ethisch vlak zal een christen ‘anders’ zijn dan wat deze wereld voorschrijft. En wel omdat we Christus hebben mogen leren kennen!
Voorbede.
Hemelse Vader,
Leer ons beseffen dat het ‘normale’ in deze maatschappij,
dat ook zelden is voor een christen.
Dat wij geacht worden ‘anders’ te zijn,
een voorbeeld voor de wereld om hen te tonen
wat U verlangt van ons, uw schepselen.
Dat wij ons leven niet laten bepalen
door de afgoden van onze tijd :
status in de maatschappij, luxe, verre reizen…
Maar dat wij onze waarden en normen,
datgene waarvoor we leven,
laten bepalen door datgene wat tot Uw eer en glorie is.
Geef ons dagelijks de kracht
om tegen de stroom in,
een teken van Uw liefde voor de wereld te zijn.
Leer ons de bijbel te lezen,
niet selectief naar verzen die ons goed uitkomen,
maar leer ons Uw ganse Waarheid ter harte te nemen,
elk vers als een licht voor onze voeten op de levensweg!
Leer ons zo te beseffen dat onderhoud en onderdak hebben,
voor een christen meer dan genoeg is,
en dat datgene waartoe de wereld ons voortdurend
wil verleiden, echt geen noodzaak is.
Vader, leer ons zo onderscheiden
tussen datgene wat bijkomstig is en
datgene wat Uw liefde van ons vraagt voor de ander.
Amen.
Bijbelse Preken 