Gemeente,
“Maar wij behoren God te allen tijde om u te danken, … , dat God u als eerstelingen Zich verkoren heeft tot behoudenis, in heiliging door de Geest en geloof in de waarheid…” (NBG) De nieuwe vertaling heeft : “… God heeft u als eersten uitgekozen om te worden gered…”
Het Griekse woord die hier vertaald wordt als ‘eerstelingen of eersten’ kan echter, en wordt ook op heel wat plaatsen vertaald met ‘in het begin’ (‘apo arché’). In de Septuagint (de oude Griekse vertaling van OT) wordt die uitdrukking vaak gebruikt om het absolute begin aan te duiden (de schepping). Daarom heeft de Statenvertaling ook voor ons vers uit 2 Tess. 2 : 13 : ‘Maar wij zijn schuldig altijd God te danken over u… dat God u van den beginne verkoren heeft tot zaligheid…” !
Eigenlijk zouden we dus in modern Nederlands kunnen en mogen vertalen : ‘… God heeft u vanaf het begin uitgekozen om te worden gered…’ Laat dat eens goed bezinken…
Broeders en zusters, we komen hier op een punt in de geloofsleer die heden ten dage vaak wordt ontkend, en zeker niet meer wordt aangeleerd in onze kerken : namelijk de leer van de ‘uitverkiezing’. God heeft de mensen die gered worden Zelf gekozen van voor het begin der tijden…
Nu zult u ongetwijfeld zeggen : tsja, dat is toch wel iets heel eigenaardigs… Dat is toch wel een heel moeilijk punt… Moeten wij zoiets geloven? Ik heb toch uiteindelijk zelf gekozen voor God?… Ik heb toch een keuze gemaakt om te geloven?… ………..
De leer van de uitverkiezing is een leer die we terugvinden bij Paulus (uiteraard), maar ook bij grote namen zoals Augustinus, Luther, Calvijn… En dat het een essentieel element is van ons geloof kunnen we aantonen door te citeren uit de Nederlandse Geloofsbelijdenis (de ‘Confessio Belgica’)… een document die we toch eigenlijk zouden moeten kennen aangezien het één van de pijlers is van onze kerk. Het is één van onze belangrijkste geloofsdocumenten. En wat lezen we daar in artikel 16 : “Barmhartig, doordat Hij (God) diegenen uit dit verderf trekt en verlost, die Hij in zijn eeuwige en onveranderlijke raad uit louter genade verkoren (uitgekozen) heeft in Jezus Christus, onze Here, zonder ook maar enigszins hun werken in rekening te brengen…” (menselijke ‘prestatie’ heeft er dus niets mee te maken!). Dit is eigenlijk het typisch protestantse uitgangspunt tegen de RKK (en alle andere godsdiensten) waar ‘goede werken’ (eigen prestatie!) altijd allerbelangrijkst is…… Nu zegt u misschien : Ach ja, zo’n historisch document zoals de Confessio Belgica, dat is zo gedateerd… we zijn nu veel moderner en we trekken er ons eigenlijk niet zo veel meer van aan…. we lezen alleen de bijbel…
Een zeer goed uitgangspunt (als u inderdaad alleen de bijbel leest)!…. Maar lezen we ook daadwerkelijk de bijbel of alleen de verzen die ons goed uitkomen?
Want de bijbel staat vol van termen zoals ‘uitverkiezing’ en ‘uitverkorenen’… Marcus 13 : 20 en 22 en 27 : ‘… doch ter wille van de uitverkorenen, die Hij (God) heeft uitverkoren, heeft Hij de dagen ingekort…’ En wat zou dit anders kunnen betekenen dan dat God kiest… en dat het dus God is die redt in vrije genade?… Lucas 18 : 7 : ‘Zal God dan zijn uitverkorenen geen recht verschaffen…?’….
De heiligen (de christenen) worden voortdurend de ‘uitverkorenen’ genoemd in het NT. In zowat elk NT-isch bijbelboek kom je de term tegen. De term ‘christen’ was toen eigenlijk nog niet echt ingeburgerd in die eerste jaren… maar het woordje ‘uitverkorenen’ was dat des te meer!
Nu wordt het niet alleen vernoemd in het NT (dat we ‘uitverkoren’ zijn), maar ook daadwerkelijk uitgelegd in heel wat bijbelverzen.
In Joh. 15 : 16 staan de toch wel heel erg duidelijke woorden van Jezus : ‘Niet gij (mensen) hebt Mij, maar Ik heb u uitgekozen en u aangewezen, opdat gij zoudt heengaan en vrucht dragen…’
Dus de vruchten, de prestaties van de mensen, de ‘goede werken’ zijn er slechts omdat Jezus ons uitgekozen heeft. Omdat Hij voor ons kiest, ons redt, verkrijgen we de kracht door de werking van de Heilige Geest in ons, om te komen tot goede werken… Niet omgekeerd (wat alle natuurlijke mensen in alle religies denken) : dat we door onze goede werken een relatie kunnen krijgen met God (omdat we zo braaf en zo goed zijn). Nee, laat alle hoogmoed varen, broeders en zusters… het is God die het initiatief neemt… Het is God die ons kiest (en niet omgekeerd).
Hand. 13 : 48 : ‘… en allen, die bestemd waren ten eeuwigen leven, kwamen tot geloof…’ ! Waarom kwamen ze tot geloof? Omdat ze de juiste keuzes in hun leven hadden gemaakt?… Nee… ze waren voorbestemd tot eeuwig leven… Voorbestemd door God… gekozen door God…
Rom. 8 : 29 : ‘Want (de mensen) die Hij tevoren gekend heeft, heeft Hij ook (van) tevoren bestemd tot gelijkvormigheid aan het beeld van Zijn Zoon…. (vers 30) … en die Hij tevoren bestemd heeft, dezen heeft Hij ook geroepen… en die Hij geroepen heeft, dezen heeft Hij ook gerechtvaardigd…’
God roept die mens, en rechtvaardigt die mens die Hij (God) van te voren daartoe bestemd heeft!
Rom. 9 : 11 : ‘Want toen de kinderen (Ezau en Jakob) nog niet geboren waren en goed noch kwaad hadden gedaan (er was nog geen enkele prestatie of zweem van goede werken!) – opdat het (uit)verkiezende voornemen Gods zou blijven, niet op grond van werken, maar op grond daarvan dat Hij (God) riep (het is God die ons roept, die ons kiest !) – werd tot haar gezegd : De oudste zal de jongste dienstbaar zijn…’
En om te eindigen met deze opsomming van verzen wil ik citeren uit 1 Kor. 1 : 26 – 29 (want we zouden nog wel tientallen verzen kunnen aanhalen) : ‘Ziet slechts broeders, wat gij waart, toen gij geroepen werd (geroepen door God!) : niet vele wijzen naar het vlees, niet vele invloedrijken… Integendeel, wat voor de wereld dwaas is, heeft God uitverkoren om de wijzen te beschamen… opdat geen vlees zou roemen voor God’!
Dit is een puntje die vaak bij Paulus terugkomt : wij kunnen niet roemen voor God. Wij kunnen geen eer halen voor God! Er is geen eigen prestatie of eigen beslissing, eigen keuze (die ook een vorm van (intellectuele) prestatie is) die ons kan verheffen boven de niet-gelovige. Wij zijn in geen enkel opzicht ‘beter’… want het is God die voor ons kiest, die ons roept, die ons geloof geeft (een geschenk!), die ons rechtvaardigt ! Pas daarna komen wij tot keuze en prestatie!
Het grote probleem met deze leer van uitverkiezing ligt dus niet in de bijbel (die is maar al te duidelijk), maar wat we in onze menselijke ‘wijsheid’ er van maken. Want als mensen die leer van uitverkiezing horen (dat het God is die mensen kiest en ze redt)… dan gaan we automatisch denken : als hij sommigen kiest en ze redt, dan wil dat toch ook zeggen (denken we logisch) dat hij anderen niet kiest en dus verloren laat gaan. Dat klinkt logisch, dat klinkt vanzelfsprekend… maar staat eigenlijk nergens in de bijbel. Het positieve komt aan bod in de bijbel : dat God mensen kiest en redt… maar het negatieve staat nergens : dat hij anderen niet kiest en ze dus verloren laat gaan.
(1 Kor. 1 : 19) ‘Want er staat geschreven : Verderven zal ik de wijsheid der wijzen, en het verstand der verstandigen zal ik verdoen. Waar blijft de wijze? Waar de schriftgeleerde? Waar de redetwister van deze tijd? Heeft God niet de wijsheid der wereld tot dwaasheid gemaakt?…’
Johannes Calvijn was zich bewust van deze ‘logische’ gevolgtrekking die mensen zouden maken aan de hand van de leer van de uitverkiezing, en daarom zei hij : ‘Tot hier en niet verder!’ Blijf als gelovige stil staan bij de positieve uitverkiezing van de gelovige : dat het God is die hem of haar gekozen heeft… maar ga niet verder in menselijke logica. Blijf bij de Schrift!
Want deze positieve leer van uitverkiezing biedt heel wat troost en hoop voor zij die er in geloven.
Omdat het God is die kiest voor u persoonlijk, is die uitverkiezing ook volledig en absoluut. Want het hangt niet af van wie we zijn of wat we doen of gedaan hebben. God redt u, en daarom ben je tot geloof gekomen (want ook geloof, staat er geschreven, is een gave van God!). Indien redding van ons zou afhangen, wat de meest ‘natuurlijke’ gedachte is van de mens, dan zouden we ook voortdurend moeten twijfelen : ben ik wel goed genoeg??… En misschien ben ik nu vandaag wel braaf en godsdienstig genoeg, maar zal ik later verslappen en zo de hemel kwijtspelen??… Als het inderdaad van ons zou afhangen, dan is er alle reden tot twijfel, ja tot wanhoop… want ik zal zeker tekort schieten voor deze heilige God.
Maar God zij dank hangt het niet aan mijn prestaties… maar aan Hem die volledig voor mij gekozen heeft en mijn zonden droeg aan het kruis nog voor ik geboren was. Dit is het evangelie, de werkelijk goede boodschap, dat God mensen kiest, die ook rechtvaardigt en die heiligt, naar Zijn wil. En ben je dus tot geloof gekomen dan is dat een teken van deze uitverkiezing en dus van die absolute redding (zelf al is je leven niets anders dan heel veel vallen en opstaan, zelfs al schiet je in allerlei opzichten tekort… welkom in de club van falende christenen). Toch hoor je erbij, want Hij, God, heeft jou gekozen!
Rom. 9 : 15 : ‘Want God zegt tot Mozes : Over wie ik mij ontferm, zal ik mij ontfermen, en jegens wie ik barmhartig ben, zal ik barmhartig zijn. Het hangt dus niet daarvan af, of iemand wil (eigen prestatie!)…., maar van God, die zich ontfermt‘ !!!
Misschien zijn er nu sommigen die zich afvragen wat voor nut dat heeft om zo te hameren op die leer van uitverkiezing. Als je maar gelooft, dat is toch het belangrijkste?…
Broeders en zusters, als je die gedachte van uitverkiezing door God in je hart en in je verstand laat doordringen, dan kom je tot enkele bijzondere inzichten die je sterker zullen maken in dat geloof.
En het eerste wat we er wel uit kunnen leren is nederigheid! Om niet te zeggen volstrekte nederigheid! Want God kiest mij in genade… niet omdat ik beter ben dan een ander… niet omdat ik het meer verdien dan een ander. Maar in genade, naar Zijn Wil, kiest hij mij! Elk vertrouwen dat ik mocht hebben op iets of op iemand anders dan Jezus, wordt weggenomen.
Want zo vlug komt zelf-rechtvaardiging altijd weer bij ons binnengeslopen… we denken (‘natuurlijk’) dat het wel ergens aan ons moet liggen : een of andere prestatie in ons leven (we hebben toch wel iets gedaan dat bijzonder was)… of één of andere keuze die wij gemaakt hebben en een ander niet (die gaat lekker naar de hel…). Dankzij onze juiste keuze gaan we naar de hemel… of omdat wij vasthouden aan de juiste dogma’s en een ander niet (da’s toch ook weer een prestatie!)….
Nee, niets van dat alles, broeders en zusters. God kiest mij, God kiest u! Daarom en alleen daarom bent u gered, uitverkoren. En dus : nederigheid wanneer je tegenover de naaste staat. Nee ik ben niet beter dan een ander. Iedereen van ons heeft zonden (de één misschien meer dan de ander toegegeven)… maar altijd staan we als onrechtvaardige tegenover God. En toch… kiest Hij mij! En daarom wordt ik ‘rechtvaardig’, niet uit mezelf… maar omdat God mij kiest in en door het werk van Jezus de Christus aan het kruis van Golgotha. Nederigheid dus!
Naast deze absolute nederigheid waartoe we geroepen zijn, kunnen we ten tweede ook een ongelooflijke troost en hoop halen uit deze leer van uitverkiezing!
Want in de verkiezing door God ligt de vastheid van de zaligheid door het geloof. Moest het van mij afhangen (een of andere prestatie), ja dan zouden we werkelijk moeten wanhopen… want zo zwak, zo zwak sta ik voor God. Iedere dag vallen, en dank zij Hem weer opstaan…. dat is mijn ‘natuurlijk’ leven. Maar hoop vervult mij omdat ik mag weten dat Hij het is die voor mij kiest! Godzijdank hangt het niet af van wat ik presteer, maar van wat Hij gedaan heeft voor mij.
Daarom nederigheid, troost en hoop, en ten derde ongetwijfeld dankbaarheid! Dat God ons kiest, wat Hij helemaal niet had hoeven te doen.
En als laatste, als vierde puntje, is dat we tot het besef moeten komen, door deze leer van uitverkiezing, dat uiteindelijk alle eer aan God toekomt… en niet aan de mens. Het is God die werkt in de mens, die kiest, die rechtvaardigt, die redt… Een mens kan pas kiezen wanneer hij gekozen is door deze God. Een mens kan pas werken, wanneer God in hem werkt… Dat is de juiste volgorde broeders en zusters. Het is God die als eerste u kiest!
Voorbede.
Hemelse Vader,
Wij bidden U : breng ons tot volledige nederigheid.
Sta niet toe dat we ons verheffen boven de naaste,
omdat we menen gepresteerd te hebben,
of de juiste keuzes te hebben gemaakt…
Breng ons het inzicht dat we kiezen voor U
omdat U gekozen hebt voor ons.
Breng ons tot het inzicht dat we komen tot ‘goede werken’
in ons leven omdat U werkt in ons door de Heilige Geest.
Sta niet toe dat we vallen voor de verleiding
van ons natuurlijk denken zodat we verder gaan
en menen dat er dus ook mensen zijn waar U niet voor kiest.
Wij zijn U eeuwig dankbaar Vader,
dat U in ontferming naar Uw wil in genade
kiest voor mensen… dat U gekozen hebt voor mij.
Schenk ons die hoop en die troost in ons leven,
dat we mogen weten dat U het bent die kiest voor ons.
En laat ons er toe komen om U alleen de eer te geven,
die niet te zoeken bij onszelf en eigen prestaties.
Geef ons dan ook de kracht om te kiezen voor U!
Geef ons de kracht om te komen tot goede werken in ons leven.
Geef ons de kracht, het inzicht, de wijsheid
om ons niet te verheffen boven de naaste.
Maar leer ons om het ‘evangelie’, de goede boodschap,
te delen met de mensen in onze omgeving.
Dit bidden wij U in Jezus’ naam.
Amen.
Bijbelse Preken 