Gemeente,
‘En na het vuur het suizen van een zachte koelte…’ (NBG). ‘Na het vuur klonk het gefluister van een zachte bries…’ (NBV). Dat is wat er in onze bekendste bijbelvertalingen staat… (Statenvertaling : ‘het suizen van een zachte stilte’)(Naardense bijbel : ‘de stem van een zachte stilte’).
Het is geen makkelijke tekst om te vertalen… maar als ik dat zo letterlijk mogelijk doe dan vind ik daar het volgende : ‘En na het vuur… een stil klein ‘geluid’ (het woordje voor ‘geluid’ is specifiek het geluid van een stem of van dieren).’ Er zijn andere bijbelvertalingen die mij daarin steunen : de King James bijvoorbeeld die vertaald de woorden met ‘a still small voice’.
In de stormwind die bergen verscheurde en rotsen verbrijzelde was de HERE niet…
In de alles verwoestende aardbeving was de HERE niet…
In het verterende vuur was de HERE niet…
En dan… het stille kleine geluid van een stem… ‘Zodra Elia dit hoorde, omwond hij zijn gelaat met zijn mantel, ging naar buiten en bleef in de ingang van de spelonk staan. En zie, er kwam tot hem een stem (klein en stil!), die sprak : ‘Wat doet gij hier Elia?’… …
Dit stille kleine geluid van die stem van God leert ons 3 dingen :
Ten eerste mogen we even stilstaan bij de boodschap voor de profeet Elia zelf. Want blijkbaar had Elia de gedachte (en dat zien we in het vorige hoofdstuk) dat het volk Israel zich zou bekeren van hun afgodendienst als God zichzelf maar zou tonen in één grote manifestatie van kracht… door middel van een indrukwekkend wonder bijvoorbeeld.
Het wonder van het vorige hoofdstuk (18)… waar we lezen van de ‘stormwind’ van Elia’s prediking aan het volk (‘Hoelang zult gij aan beide zijden mank gaan? Indien de HERE God is, volgt Hem na, maar indien het de Baäl is, volgt hem na…’) Een echte donderpreek zal dat geweest zijn! (18:21). Het vorige hoofdstuk waar we ook lezen van het vuur uit de hemel die het offer van Elia verteerde… (‘het brandoffer, het hout, de stenen en de aarde, en lekte het water in de groeve op…'(18:38)). Het vorige hoofdstuk waar we lezen hoe Elia een maatschappelijke ‘aardbeving’ veroorzaakt zou je kunnen zeggen, door maar liefst 450 priesters van Baäl te laten afslachten bij de beek Kison (18:40).
Een stormwind, een aardbeving, een verterend vuur! En de mensen riepen toen wel ‘De HERE, die is God!’… eventjes… heel eventjes…
Want in de eerste verzen van hoofdstuk 19 lezen we al weer hoe Elia moet vluchten…
Blijkbaar is de kracht van een geweldig wonder, van een grootse spectaculaire gebeurtenis… o zo kortstondig…
En dit is de les aan Elia die we hier mochten lezen in onze tekst : God kan wel de stormwind gebruiken, en de aardbeving, en het verterende vuur… als Hij dat zo wenst (omdat zijn profeet het van Hem vraagt bijvoorbeeld)… Maar die dingen zijn niet Zijn belangrijkste instrument… Zijn machtigste werk gebeurd door… het stille kleine geluid… de zachte, stille stem.
Het is menselijk om te trachten indruk te maken door het aanwenden van kracht… een donderpreek, een wonder (als het eventjes kan), ingrijpende gebeurtenissen , emotioneel geladen weet je wel, met veel veel traantjes natuurlijk… Maar God werkt anders!
Eigenlijk zegt God hier aan Elia : We hebben het even geprobeerd op jouw manier Elia, met veel actie en veel lawaai… maar het helpt niet echt hé… de mensen zijn wel even onder de indruk… ze zijn wel even verschrikt… maar de dag daarna zijn ze het alweer vergeten of gaan ze sceptisch het gebeurde wonder minimaliseren (‘t was eigenlijk geen vuur uit de hemel, maar een meteoriet die toevallig op die plek neerknalde… hedendaagse theologen zijn daar heel goed in om allerlei uitleg te bedenken)… Ik win hun harten niet op die manier! Ik wil dat ze me liefhebben! Ik wil dat ze zich bekeren… zich omkeren van hun foute levenswandel. Laten we het dus nu proberen met de zachte methode… de methode van de stille kleine stem.
En dat zien we ook aan het verdere leven van Elia na deze gebeurtenis : onmiddellijk na de openbaring van de stille kleine stem gaat Elia op weg en kiest zich een leerling (Elisa)(19:19v).
De stille kleine stem… van lesgeven (niets opvallends)… de stille kleine stem van het doorgeven van de bijbelse boodschap (bijlange niet zo spectaculair!)… vanop de preekstoel, in de godsdienstles, in een gesprek met je buurman… voor de wereld heel onopvallend… maar met geestelijke Kracht!
Zo komen we bij het tweede puntje dat we hieruit mogen leren. En ik richt mij vooral tot zij die trachtten het Woord te brengen (niet alleen voorgangers, maar ook godsdienstleraars, bijbelstudieleiders/leidsters…). Het is alsof God wil zeggen in die gebeurtenis van 1 Koningen 19 : Vertrouw niet op spektakel… verlang er niet naar om een donderpreek te brengen die als een stormwind de gelovigen omver blaast… verlang er niet naar om aardbevingen aan te brengen in het leven van mensen zodat ze hun houvast verliezen… verlang er niet naar om met een verterend vuur te kunnen spreken…
Maar tracht, met een stille kleine stem, de zachte koelte van het evangelie in eenvoud te brengen…
Er is een verleiding (en ik spreek uit ervaring) dat zij die het Woord brengen iets Speciaals willen doen. Als we de preek (of de godsdienstles of de bijbelstudie…) zo zouden kunnen maken en brengen… als een stormwind! een aardbeving! een verterend vuur!… ja dan!… dan heeft mijn leven zin gehad… zal de geschiedenis mij herinneren… zal ik zeker een plaats veroverd hebben in het hemelse Koninkrijk… Zoiets… ach wat een onzin…
Er is een verleiding (en ik spreek uit ervaring) dat sprekers verlangen naar ‘meer’… we verlangen naar… ‘succes’… een volle kerk bijvoorbeeld (ja, ze moeten zelfs nog stoelen bijzetten!)… dat mensen zo ontroerd zijn door wat ik mag brengen, dat ze in snikken uitbarsten, al hun hebben en houden verkopen en op missie trekken in de rimboe!… Zoiets… ach wat een onzin…
Iedereen die al wat langer preekt, godsdienstles geeft of bijbelstudie leidt… weet dat het zo niet werkt… Let wel : een preek kan wel degelijk een stormwind zijn, en een bijbelstudie als een aardbeving, en een gesprek als een verterend vuur… maar God is daar niet in (al lijkt het menselijk gesproken des te meer). En eventuele uitzonderingen bevestigen de regel zou ik zo zeggen.
Paulus schrijft in 2 Kor. 5:11 : ‘Daar wij dan weten, hoezeer de Here te vrezen is, trachten wij de mensen te overtuigen…’ Zo banaal… Trachten (dat klinkt gebrekkig, want we zijn mensen) te overtuigen… met een stille kleine stem, door het spreken van woorden… in eenvoud… de zachte koelte van het evangelie. Gebruik geen ingewikkelde zinnen… geen Latijn… geen verwijzing naar de bekende professor Huppelepup die dit of dat zou gezegd hebben in zijn bekende boek Blablabla (waar nog niemand eigenlijk ooit van gehoord heeft (wat is de spreker toch slim!))… Dat is allemaal niet nodig.
De stille, kleine stem overtuigt in eenvoud : de goede boodschap van Jezus Christus en die gekruisigd : die boodschap, hoe eenvoudig ook gebracht, verliest nooit zijn kracht. Daar is de kracht van deze God : in de liefde van Jezus voor ons! Dat is het wat de stille kleine stem in ons oor fluistert : Zie het Lam Gods, dat de zonde der wereld wegneemt… dat jouw zonde wegneemt!…
En zo komen we bij het derde puntje dat we mogen leren uit de stille, kleine stem : en dat is een boodschap voor de ganse kerk (en dus ook deze kerk)… Broeders en zusters, de Here was niet in de stormwind, niet in de aardbeving, niet in het verterende vuur… maar in de stille, kleine stem.
Hoe vaak zijn we niet ontevreden met wat er in de kerk gebeurd (of misschien juist niet gebeurd)… we willen spectaculaire dingen… we willen een ‘perfecte’ dominee bijvoorbeeld die alles kan (maar die bestaat toch niet)… we willen een overvolle kerk… we willen… succes eigenlijk…ook in de kerk.
Maar onze kerk is tam, mak, passief, verouderd, half-leeg… toch?…
De ganse kerk gaat achteruit toch?…
En eigenlijk zijn we dan net als Elia : we willen grootse en spectaculaire gebeurtenissen en als God ons vraagt : ‘Wat doe je hier (Elia)?’… Wat doe je hier, broeder en zuster, in de kerk?… dan zeggen we (net zoals Elia) : ‘We hebben zeer geijverd voor de HERE, de God der heerscharen, want deze maatschappij heeft uw verbond verlaten, uw kerken laten leeglopen en uw theologen met moderne wetenschap gedood, zodat wij alleen zijn overgebleven hier in deze gemeente!’ (vrij vertaald naar vers 14).
Maar wat zegt de stille, kleine stem tot Elia, en dus tot ons?… ‘Doch Ik zal in Israel zevenduizend overlaten, alle knieën die zich niet gebogen hebben voor de Baäl…’ (vers 18).
Elia dacht dat hij de laatste was, omdat hij alleen maar oog had voor grootse en spectaculaire dingen (stormwind donderpreken, maatschappelijke aardbevingen, mensen bevlogen met een verterend vuur in hun binnenste… dat soort dingen). Maar zo werkt deze God niet… Deze God is de God van de stille, kleine stem. De stille, kleine stem van de zevenduizend… Zevenduizend (een vol, maximaal getal!). Zij die onopvallend, achter de schermen van de maatschappij, niet buigen voor de afgoden van die maatschappij! Er zijn er meer dan we denken!
Want God zorgt voor Zijn kerk… al lijkt alles in de kerk, oppervlakkig gesproken, in elkaar te vallen. God zorgt voor Zijn kerk! Maar op een andere manier dan wat wij verwachten!
En wie zijn dan die ‘zevenduizend’, die ongemerkt (!) voor de ogen van de maatschappij (en van de kerk) het geheime, ondergrondse werk van God’s genade verderzetten in de wereld? Die ‘zevenduizend’ zullen nooit in de geschiedenisboeken van de overwinnaars en de succesvollen vermeld worden… Het zijn geen Elia’s, geen Billy Grahams, geen Martin Luther Kings… Het zijn…
… de grootouders die een bijbelverhaal vertellen aan hun kleinkinderen voor het slapen gaan… Zij zijn als die kleine, stille stem voor het kind…
… de mensen die kurken en postzegels verzamelen voor het goede doel… Zij zijn als die kleine, stille stem in de maatschappij…
… de mensen die er voor zorgen dat de verwarming aan staat in het kerkgebouw zodat andere mensen geen koud zouden hebben en kunnen luisteren naar de preek… het zijn maar enkele voorbeeldjes…
De stille, kleine stem had er 7000 in Israel geroepen en had dus datgene gedaan wat Elia, met al zijn stormwind, aardbevingen en verterend vuur, nooit bereikt had.
Dit is de kracht van de stille, kleine stem… de kracht die in het bereik ligt van elk van ons wanneer we God door ons heen laten werken. Want : ‘Wat doe je hier Elia?’, vroeg de stille, kleine stem… Wat doe je hier, broeder en zuster, in de kerk?… Wat doe je hier? Gewoon maar wat zitten…?
We verwachten altijd een stormwind, een aardbeving, verterend vuur… van een ‘perfecte’ dominee, van de kerkeraad (zij moeten het maar doen!), van een gastspreker… van een ander (met andere woorden). We verwachten grootse dingen altijd van een ander… (want ja, wij hebben daar de talenten niet voor natuurlijk). Wij hebben geen talent om een stormwind te ontketenen, een aardbeving te veroorzaken… en ons ‘verterend vuur’ lijkt meer op een uitdovende lucifer (een walmende vlaspit misschien…)…
Maar zo werkt God helemaal niet : geen stormwind, geen aardbeving, geen verterend vuur… Broeders en zusters, laat die kleine, stille stem werken door je heen! Spreek en toon het evangelie aan de mensen om je heen : ja, inderdaad, gebrekkig en zwak! Het kan niet anders! Zacht en stil! Onopvallend in deze maatschappij… Maar God zal raken wie Hij wil, door die stille, kleine stem van liefde heen.
Ik geloof in de kracht van die stille, kleine stem… en ik bid dat de kerk nooit denkt dat ze Elia’s nodig heeft… ‘Wij zijn dwaas om Christus’ wil… wij zijn zwak… wij zijn niet in ere’, schreef Paulus (1 Kor. 4:10).
Broeders en zusters, zoek niet naar status in deze maatschappij, tracht niet ‘relevant’ te zijn voor deze wereld, verwacht het niet van grootse spectaculaire dingen… want onze God is de God van de stille, kleine stem!
Voorbede :
Hemelse Vader,
Leer ons te luisteren naar Uw stille, kleine stem
wanneer U tot ons spreekt,
in het, voor deze wereld, onbeduidende verhaal van het evangelie.
Maak ons duidelijk (ja, openbaar ons!),
dat U niet verkiest te werken doorheen de stormwind
van donderpreken en discussies…
dat U niet verkiest te werken doorheen aardbevingen
in ons leven of in de maatschappij…
dat U niet verkiest te werken doorheen het verterende vuur
van te hoog oplaaiende emoties en spectaculaire gebeurtenissen…
Verlos ons van het verlangen (ook in de kerk!)
naar die grootse en opvallende dingen.
Leer ons dan ook te aanvaarden dat de dominee,
de kerkenraad, de gastspreker, de zondagschoolleiding…
dat ze uiteindelijk… gebrekkig zijn…
dat ze alleen maar kunnen werken, temidden van ons, als stille, kleine stem.
En geef ook ons, dwaas en zwak,
de kracht van die stille, kleine stem
temidden van de mensen om ons heen.
Leer ons, stil en klein, te spreken
de woorden van geloof, hoop en liefde,
aan de naaste die ons nabij is.
Zodat ook zij, op hun beurt,
mogen komen tot datgene wat als dwaasheid en zwakte telt
in deze wereld waarin we leven : dat is,
Jezus Christus en die gekruisigd,
het Lam Gods dat de zonde der wereld wegneemt.
Amen
Bijbelse Preken 